Zakład kąpielowy w Bytomiu


Zakład kąpielowy w Bytomiu, znany również pod niemiecką nazwą Hallenschwimmbad in Beuthen, to obiekt, który ma swoje korzenie w roku 1934.

Jest to nie tylko miejsce do rekreacji, ale również cenny zabytek, który został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego.

W przyszłych artykułach przybliżymy historię oraz znaczenie tego wyjątkowego zakładu kąpielowego w skali lokalnej oraz regionalnej.

Historia

W Bytomiu publiczna łaźnia istnieje najprawdopodobniej od XV wieku. W miarę rozwoju miasta, w połowie XIX wieku, ujawniła się potrzeba stworzenia nowego obiektu tego typu. Tak­ ż zaistniała łaźnia powstała w 1868 roku, oferując różnorodne pomieszczenia łazienkowe wraz z prysznicami oraz basenem kąpielowym.

Po zburzeniu łaźni miejskiej z 1868 roku, usytuowanej w zabytkowym parku miejskim, zaplanowano budowę nowego obiektu. Projekt nowego budynku został przygotowany w 1927 roku, a rok później odbył się konkurs na jego realizację. Budynek zaprojektowany w stylu funkcjonalistycznym został stworzony przez architektów Alberta Stütza i Moritza Wolfa, chociaż inne źródła wskazują, że jego twórcą był Carl Schmidt. Budowę zainicjowano w maju 1929 roku, ale działania te wstrzymano z powodu skutków wielkiego kryzysu. Ukończenie budowy miało miejsce w 1934 roku, a obiekt przekazano do użytku 15 kwietnia.

Nowa łaźnia oprócz basenu o nietypowych wymiarach (33,3 metra na 12,5 metra) była wyposażona w nowoczesne łaźnie i kompleks fizjoterapeutyczny. Dzięki dostępowi do naturalnych źródeł solanki, obiekt zyskał status zakładu przyrodoleczniczego, gdzie oferowano m.in. łaźnię parową oraz kąpiele jodoborowe i kwasowęglowe. Zasilanie solanką z szybu KWK „Centrum” zakończono prawdopodobnie w latach 60. XX wieku.

W latach 50. XX wieku nowy obiekt w Bytomiu był największą krytą pływalnią w Polsce, gdzie regularnie odbywały się zawody sportowe, a miesięczna frekwencja wynosiła około 30 tys. osób. Działalność sportowa obejmowała również zajęcia wychowania fizycznego dla młodzieży szkolnej w latach 60. XX wieku. Na basenie trenował znany polski olimpijczyk Gotfryd Gremlowski pod okiem Jerzego Królika, a także zawodnicy sekcji piłki wodnej klubu Polonii Bytom.

Remont basenu prowadzonego przez firmę Troll trwał od 2009 do 2012 roku, a obiekt został ponownie otwarty 1 czerwca 2012 roku. Zmodernizowano m.in. misę basenową, która teraz miała głębokość 2 metrów, co było podyktowane występującymi szkodami górniczymi. Ośrodek Sportu i Rekreacji w Bytomiu, odpowiedzialny za zarządzanie obiektem, wszczął postępowanie przeciwko wykonawcy remontu, zarzucając mu nieterminowe oraz niewłaściwe przeprowadzenie prac budowlanych.

Architektura

„Obiekt zaprojektowano w ramach modernizmu, co wpływa na jego unikalny charakter. Można zauważyć, że ściany nośne są wykonane z żelbetonu, a konstrukcja dachu hali basenowej składa się ze stali.

Wykończenie ścian jest zróżnicowane: cegła klinkierowa, piaskowiec oraz jasne płytki ceramiczne tworzą spójną i estetyczną całość. Bryła budynku została starannie zaplanowana wokół wewnętrznego dziedzińca, dzięki czemu prezentuje się bardzo harmonijnie.

Obiekt jest rozczłonkowany, składa się z kilku prostopadłościennych części. Największą z nich jest doświetlona z trzech stron trójkondygnacyjna hala basenu. Najbardziej imponująca jest jednak sześciokondygnacyjna wieża, osiągająca wysokość 22,6 metra, w której zlokalizowano kotłownię oraz zbiorniki na wodę ciepłą i zimną, jak również na solankę.”

Wyposażenie

Zakład pierwotnie był wyposażony w różnorodne udogodnienia, które miały na celu zapewnienie komfortu oraz efektywności terapeutycznej. W skład jego infrastruktury wchodził kryty basen o wymiarach 33,3 na 12,5 metra, charakteryzujący się głębokością wynoszącą 3,5 metra. W obiekcie znaleźć można było również dział masażu, tradycyjne łaźnie z wannami, saunę oraz pomieszczenia dedykowane zabiegom przyrodoleczniczym, takich jak kąpiele tlenowe, jodoborowe, kwasowęglowe i solankowe.

Wysoko zmineralizowana solanka, która była podstawowym składnikiem wielu terapii, była pozyskiwana z pobliskiej kopalni węgla kamiennego „Centrum”. Woda do zakładu była wydobywana z głębokości około 700 metrów, co zapewniało jej unikalne właściwości. Dzięki temu w ośrodku leczono wiele schorzeń, w tym m.in. nerwice pourazowe, reumatyzm, choroby serca, schorzenia dróg oddechowych oraz problemy ginekologiczne.

Jednakże, dostarczanie solanki z kopalni zostało przerwane w latach 60. XX wieku, a w miejsce tej naturalnej wody wprowadzono roztwór soli ciechocińskiej. Po remoncie, który zakończono w 2012 roku, niestety nie przywrócono działalności basenu solankowego. Z pewnością była to strata dla wielu kuracjuszy poszukujących właściwości zdrowotnych tego źródła uzdrowiskowego.

W ramach przebudowy, na parterze zakładu powstała także kawiarnia z tarasem, co dodało charakteru i umożliwiło relaks w otoczeniu bujnej roślinności, w tym palm i bananowców. Dodatkowo, podczas remontu zainstalowano nowoczesny brodzik z biczami wodnymi oraz windę dla osób niepełnosprawnych, co znacząco poprawiło dostępność obiektu dla wszystkich gości.

Przypisy

  1. Grażyna Kuźnik: Kąpiel na gwizdek, w solance, a kawą i książką. Łaźnie pękały w szwach, są już wspomnieniem. [w:] "Nasz Tygodnik" (dodatek do "Dziennika Zachodniego") wyd. 3-H-I, 21.10.2022 r., s. 7
  2. Anna Syska, Tomasz Kiełkowski (fot.): Styl gotycki wyklucza się. Międzywojenna architektura w województwie śląskim. Katowice: Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego, 2015 r., s. 45. ISBN 978-83-85871-69-9
  3. Bytomianie tęsknią za solanką [w:] "Życie Bytomskie" nr 19, 10.05.2015 r.
  4. Renges 2014 r., s. 92
  5. Renges 2014 r., s. 104
  6. Branicki 2013 r.
  7. Nowacka-Goik 2012a r.
  8. Nowacka-Goik 2012b r.
  9. Syska 2011 r., s. 335
  10. Syska 2011 r., s. 336
  11. Madeja 2011 r.
  12. Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 30.10.2020 r.. wkz.katowice.pl. [dostęp 30.10.2020 r.]
  13. Stütz, Brück 1934 r., s. 773
  14. Stütz, Brück 1934 r., s. 774
  15. Stütz, Brück 1934 r., s. 775
  16. Stütz, Brück 1934 r., s. 777
  17. Bonifacy Gajdzik, Stanisław Ziemba: Czarny Śląsk. Warszawa: Spółdzielczy Instytut Wydawniczy „Kraj”, 1952 r., s. 68

Oceń: Zakład kąpielowy w Bytomiu

Średnia ocena:4.94 Liczba ocen:7