Budynek Królewskiego Instytutu Higieny w Bytomiu

---

Historia

W 1901 roku została powołana Stacja Higieniczna w Bytomiu (niem. Hygienische Untersuchungsstation), która stanowiła oddział Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1906 roku przekształcono ją w Królewski Instytut Higieny (niem. Königliches Hygienisches Institut).

Budynek, który pierwotnie służył jako siedziba wspomnianej Stacji Higienicznej, został wzniesiony w latach 1902–1905 na podstawie projektu autorstwa Karla Bruggera. W 1912 roku instytut został rozbudowany o dodatkowy narożny budynek.

Początkowo stacja koncentrowała się na prowadzeniu badań bakteriologicznych, zajmując się m.in. analizowaniem wody oraz żywności. Po uzyskaniu statusu samodzielnego instytutu, badania rozszerzono na eksperymentalne analizy chorób zakaźnych. W instytucie odbywały się również kursy oraz wykłady dedykowane tematyce bakteriologicznej, co umożliwiało kształcenie lekarzy. W 1939 roku na terenie placówki pracowało blisko 70 osób, w tym w oddziałach: chemicznym i higieniczno-bakteriologicznym.

W ramach tych oddziałów powstały wyspecjalizowane laboratoria; pomieszczenia oddziału chemicznego obejmowały laboratoria do badań wody i ścieków oraz badania mleka, w tym określanie zawartości tłuszczu w produktach mlecznych. Oddział bakteriologiczny dysponował własnym laboratorium do badań nad wodą, laboratorium patologiczno-anatomicznym oraz laboratorium do bardziej zaawansowanych badań naukowych. Wśród dyrektorów instytutu znajdował się Walter von Lingelsheim, który współpracował z noblistą Emilem Adolfem von Behringiem.

We wrześniu 1939 roku znaczna część laboratoriów, wyposażonych w sprzęt badawczy, została przeniesiona do Katowic. W 1934 roku na terenie instytutu powstało mieszkanie dla stróża, a w 1947 roku przeprowadzono generalny remont budynku, przekształcając go na mieszkania.

Obecnie w gmachu mieści się bytomska Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna (w ramach Państwowej Inspekcji Sanitarnej). Dnia 27 kwietnia 2011 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego.

Architektura

Pierwotny trzykondygnacyjny obiekt zlokalizowany przy ulicy S. Moniuszki 25 został zbudowany na solidnym prostokątnym planie, z dodatkowym poddaszem przeznaczonym do użytku. Jego elewacje, wyróżniające się glazurowaną cegłą, są atrakcyjnie zdobione imitacjami pilastrów oraz belkowania, co nadaje budynkowi elegancki wygląd.

W 1912 roku nastąpiła rozbudowa gmachu instytutu, podczas której do istniejącej struktury dołączono nowy narożny budynek przy ulicy J. Rostka 18. Ten nowoczesny obiekt, posiadający plan w formie łuku, jest przykładem stylu secesyjnego, z fasadą również pokrytą białą glazurowaną cegłą. Udekorowana ornamentyką, nawiązuje do klasycznych portyków, wplecionych w pilastry oraz belkowanie. Podobnie jak wcześniejsza struktura, jest to trzykondygnacyjny budynek z funkcjonalnym poddaszem.

---

Oceń: Budynek Królewskiego Instytutu Higieny w Bytomiu

---