Bytom (stacja kolejowa)

---

Ruch pasażerski

W tej sekcji przedstawimy szczegółowe informacje na temat ruchu pasażerskiego na stacji kolejowej w Bytomiu. Poniżej znajduje się tabela, która ilustruje dane dotyczące wymiany pasażerskiej w różnych latach.

Rok	Wymiana pasażerska na dzień
2017	500 do 699
2022	300 do 499

Historia

Obecna konstrukcja dworca kolejowego w Bytomiu powstała w miejscu historycznej stacji, która została zbudowana w 1868 roku.

Stara stacja została zrealizowana równocześnie z budową linii kolejowej łączącej Tarnowskie Góry, Katowice oraz Czechowice-Dziedzice. Po zakończeniu I wojny światowej, na skutek podziału Śląska, dworzec nabrał większego znaczenia jako stacja graniczna.

W okresie od 1929 do 1930 roku zlikwidowano dwa najstarsze budynki – ich powstanie datuje się na 1872 i 1900 rok. Następnie, na ich miejscu, zbudowano nowy budynek dworca, który posiadał halę peronową przykrywającą większość krawędzi oraz dwie podłużne, dwutorowe hale, które zlokalizowano tam, gdzie wcześniej znajdowała się parowozownia wachlarzowa z 1872 roku. Stworzono również przeładownię towarów umożliwiającą przesiadkę z wagonów wąskotorowych na normalnotorowe.

Perony 2, 3 oraz 4 były wykorzystywane do obsługi kursów krajowych (wewnątrzniemieckich), natomiast z peronu 1 kursowały pociągi do Polski, co przyczyniło się do nadania mu potocznej nazwy „peron polski”.

W latach 1936-1939 w Bytomiu kończył trasę jeden z najszybszych pociągów w ówczesnych Niemczech, nazywany „Latającym Ślązakiem”. Był to zespół motorowy, który składał się z trzech wagonów i kursował pomiędzy Berlinem a Bytomiem. Pokonywał tę trasę ze średnią prędkością 128 km/h, a maksymalnie osiągał prędkość 160 km/h. Dzięki temu podróż z jednego końca trasy na drugi zajmowała jedynie 4 godziny i 25 minut.

Budynek i hala peronowa

Budynek stacji w Bytomiu jest przykładem architektury modernistycznej. Jego elewacja przeszła wielokrotne zmiany. W pierwotnej wersji została zbudowana z cegły klinkierowej. Wyjątkowym elementem jest wieża, która dawniej była ozdobiona dużym zegarem oraz typowym masztem flagowym, charakterystycznym dla tego stylu. W wyniku przeprowadzonych prac modernizacyjnych, elewacja została otynkowana i pokryta błękitnymi płytami, co nadało stacji nowoczesny wygląd. W wyniku przekształceń, maszt został zdemontowany, a zegar wymieniono. W najnowszej renowacji zdjęto wspomniane płyty, co odsłoniło fragmenty klinkierowej cegły w różnych miejscach.

Do budynku przylegają dwa bezkolizyjne przejścia podziemne, które łączą go z peronami. Dziekanat w Bytomiu dysponuje trzema wysokimi peronami pasażerskimi.

W roku 1929, równocześnie z budową dworca, powstała hala peronowa nad peronami 2, 3 i 4. Jej imponujące wymiary wynoszą 39,5 m na 140 m, a konstrukcję stanowią trójprzegubowe ramy stalowe typu „de Dion”, zamknięte w dwuspadowy sposób, wykonane z blachownic. Peron 1 z kolei pokryty jest wiatą. Interesującym szczegółem jest fakt, że jedna ze stalowych belek w hali peronowej nosi ślad po zrzuceniu bomby, co miało miejsce pod koniec II wojny światowej.

Po zachodniej stronie hali peronowej, wzdłuż peronu 3, znajduje się kapliczka z figurą Świętej Katarzyny. W holu stacji, na jednej ze ścian, można podziwiać mozaikę autorstwa Kazimierza Gąsiorowskiego.

Nastawnia bramowa „Bt”

Nastawnia bramowa „Bt” w Bytomiu to obiekt, który zasługuje na szczególną uwagę. Wybudowana w 1935 roku, stanowi przykład modernistycznej architektury, przy czym jej wyjątkowość polega na nadwieszonej konstrukcji, podpartej filarami, która dominując nad torami, prezentuje się w niezwykle efektowny sposób. Budowla składa się z dwóch części: stalowej, z charakterystycznym półkolistym zakończeniem oraz z murowanej, w której umieszczono klatkę schodową i parterowy budynek techniczno-warsztatowy.

Warto dodać, że nastawnia została wyposażona w złożone suwakowe urządzenia, które służą do sterowania ruchem kolejowym. 30 września 2022 roku nastawnia została wpisana do rejestru zabytków województwa śląskiego, co podkreśla jej znaczenie historyczne. Zgodnie z opisem, obiekt ilustruje modernizację oraz rozwój stacji kolejowej w Bytomiu, a także odzwierciedla jej rolę w historii Górnego Śląska.

Obiekt ten posiada niepowtarzalną wartość zarówno architektoniczną, jak i naukową, gdyż autentycznie ukazuje unikalne rozwiązania konstrukcyjne zastosowane w inżynierii kolejowej, a także zachowane wyposażenie techniczne. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w dedykowanym artykule: Nastawnia bramowa „Bt” w Bytomiu.

Teraźniejszość

W pierwszej części 2014 roku przeprowadzono kompleksowy remont dworca kolejowego w Bytomiu, którego całkowity koszt wyniósł 1,8 miliona złotych. Ta inwestycja została sfinansowana w znacznym stopniu z funduszy własnych PKP SA, które przeznaczyły 770 tysięcy złotych, a także przez PKP PLK. Uroczyste otwarcie zmodernizowanego obiektu miało miejsce 25 czerwca 2014 roku.

W końcu 2020 roku podpisano umowę dotycząca modernizacji linii kolejowej nr 131 na odcinku Chorzów Batory do Nakła Śląskiego, w ramach zadania oznaczonego jako LOT A. W ramach tego projektu przewidziano m.in. rozbiórkę peronu 1, modernizację pozostałych peronów, zmianę układu torowego, a także budowę lokalnego centrum sterowania oraz odnowę hali peronowej.

Dnia 13 marca 2022 roku, w wyniku rozpoczęcia prac budowlanych na odcinku Chorzów Batory – Chorzów Stary, wstrzymano ruch pasażerski na trasie Chorzów Batory – Bytom – Tarnowskie Góry. Jednakże, 16 października 2024 roku, udostępniono podróżnym nowy peron 3, który znajduje się pod świeżo wyremontowaną halą peronową.

---

Oceń: Bytom (stacja kolejowa)

---