Nowa Kolonia Robotnicza to kompleks osiedli mieszkaniowych, który został zrealizowany w latach 1907–1922 w malowniczej dzielnicy Bytomia, znanej jako Bobrku.
Ten unikalny zespół architektoniczny został oficjalnie wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego, co podkreśla jego znaczenie oraz wartość historyczną dla regionu.
Historia
Zarząd Huty Julia podjął decyzję o stworzeniu dwóch unikalnych kolonii dla swoich pracowników, co miało znaczący wpływ na lokalny rozwój. Pierwszym zrealizowanym projektem była kolonia, która zaczęła powstawać w latach 1888–1889, atakując obszar obejmujący ulicę Konstytucji, Ludwika Pasteura, Stalową oraz Huty Julia, wcześniej znaną jako Konrada Piecucha.
Drugie osiedle, określane jako Nowa Kolonia Robotnicza, również zostało zaprojektowane z myślą o pracownikach huty Julia i zrealizowane w obszarze ulic: Konstytucji, Karola Jochymczyka, Żwirowej oraz Piotra Czajkowskiego. Pierwsze budynki zaczęły powstawać w roku 1907, a całe założenie było rozbudowywane w roku 1912, kontynuując rozwój aż do roku 1922.
Warto również podkreślić, że kolonia zdobyła uznanie jako obiekt zabytkowy, a jej znaczenie historyczne zostało docenione poprzez wpis do rejestru zabytków nieruchomych. Pierwszy zapis miał miejsce 10 czerwca 1985 roku, kiedy „osiedle robotnicze” zostało wpisane pod numerem A/1359/85. Ponownie, 28 lutego 1994 roku, zespół osiedla uzyskał ochronę jako „zespół osiedla” pod numerem A/1554/94. Granice objęte ochroną ustalonym wpisem z 1985 roku i decyzją z 1994 roku są tożsame.
Architektura
Osiedle składa się z trzech kondygnacji, a wszystkie domy zbudowane zostały z cegły. Styl architektoniczny, w którym je zaprojektowano, nawiązuje zarówno do historyzmu, jak i do secesji, co nadaje mu wyjątkowego charakteru.
Dachy budynków mają formę naczółkową, co podkreśla ich estetykę. Ponadto, elewacje domów zdobi imitacja muru pruskiego, co dodaje im uroku i sprawia, że osiedle wyróżnia się wśród innych zabudowań.
Obiekty wpisane do rejestru (decyzja z 1994 roku)
W 1994 roku do rejestru zabytków nieruchomych trafiły 101 budynków należących do osiedla. Oto szczegółowy wykaz obiektów, które zostały wpisane:
- 3 domy przy ul. Krzysztofa Kamila Baczyńskiego 4, 6, 8,
- 18 domów przy ul. Piotra Czajkowskiego 2, 3, 4, 6–20,
- 13 domów przy ul. Karola Jochymczyka 1–13,
- 8 domów przy ul. Konstytucji 56, 58, 60, 62, 66, 68, 70, 72,
- 19 domów przy ul. Karola Olszewskiego 1, 3–20,
- 9 domów przy Placu na Bobrku 1–9,
- 5 domów przy ul. Pawła Stalmacha 1–5,
- 13 domów przy ul. Wytrwałych 1–13,
- 5 domów przy ul. Zabrzańskiej 116, 118, 120, 122, 124,
- 8 domów przy ul. Żwirowej 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9.
Oceń: Nowa Kolonia Robotnicza