Polonia Bytom (piłka nożna)

---

Historia

Nie ma jednoznacznych ustaleń co do dokładnej daty powstania klubu. Ta nieprecyzyjność dotyczy również istnienia sportowego towarzystwa o tej samej nazwie, które funkcjonowało w Bytomiu w latach dwudziestych. W wyniku działań niektórych przedwojennych działaczy, w 1945 roku przywrócono sekcję piłkarską, jednakże z powodu znacznego napływu lwowiaków, nowo powołany klub przejął herb i barwy lwowskiej Pogoni oraz nawiązał do przedwojennego towarzystwa w swojej nazwie.

1920–1922: Pierwsza Polonia

Klub rozpoczął swoją działalność 4 stycznia 1920 roku, będąc odpowiedzią na noworoczny apel Polskiego Komisariatu Plebiscytowego, który zachęcał do tworzenia organizacji kulturalnych oraz sportowych. Na zebraniu, które miało miejsce podczas tego powstania, wzięli udział głównie członkowie Towarzystwa Sportowego „Sokół”. Szczególną aktywność wykazywali dr Maksymilian Wilimowski, Alojzy Budniok oraz Edmund Grabianowski, który objął stanowisko pierwszego prezesa klubu. Powstały wtedy zarówno sekcja piłkarska, jak i zapaśnicza.

Już miesiąc po założeniu, w dniu 4 lutego rozegrano pierwszy mecz z Pogonią Katowice, który stał się pierwszym polskim derbami Śląska, niestety wyniki tego spotkania nie zachowały się do naszych czasów. Wiosną 1921 roku miało miejsce kolejne ważne wydarzenie – pierwszy mecz pomiędzy drużynami, które później regularnie rozgrywały derby miasta. Polonia przegrała wówczas 1:4 z Poniatowskim Szombierki na Moltke Platz, dzisiejszym Placu Sobieskiego. W składzie drużyny, która wzięła udział w tym meczu, znajdowali się: Badura II, Sosna, Kandziora, Winkler, Osadnik, Bambinek, Młynek, Pytlik, Szmatloch I, Szmatloch II oraz Badura I. Wkrótce jednak wybuchło III powstanie śląskie, prowadząc do podziału Górnego Śląska, co skutkowało zakończeniem działalności przedwojennej Polonii w sierpniu 1922 roku po ustaleniu granicy polsko-niemieckiej. Większość działaczy przeniosła się wówczas do Miechowickiego Klubu Sportowego, założonego w 1926 roku.

1945–1953: Początki i pierwszy sukces

Po zakończeniu wojny, kilku dawnych działaczy – Jan Pakuła, Robert Kostoń, Franciszek Kachel, Wilhelm Kupiec oraz Ludwik Piątek – postanowili reaktywować Polonię. Pierwsze oficjalne zebranie miało miejsce 29 maja 1945 roku, chociaż prace nad odbudową klubu zaczęły się już w marcu, kiedy to piłkarze otrzymali sprzęt sportowy od delegacji Szombierek. Prezesem klubu został dr Jan Wilga. W drużynie zagrali dawni piłkarze pochodzący z Lwowa, tacy jak obrońcy Komórkiewicz i Karłatek, słynny późniejszy trener reprezentacji Ryszard Koncewicz, napastnicy Michał Matyas, Kazimierowicz oraz Kruczek, a w bramce stanął były gracz krakowskiej Wisły, Edward Madejski.

14 marca 1948 roku miało miejsce historyczne spotkanie – pierwszy mecz ligowy Polonii. Mimo przedtem wysokiej wygranej ze Skrą Częstochowa (5:1) w towarzyskim starciu, drużyna przegrała na wyjeździe z warszawską Legią 1:3 (0:1). Pierwszego gola dla Polonii w lidze strzelił Jan Wiśniewski, z kolei pierwszy stracony gol przez Polonię należał do Aleksandra Szymańskiego. Skład drużyny na ten mecz prezentował się następująco: Wójcicki, Komórkiewicz, Salik, Sulikowski, Szmyd, Niebylski, Pochopień, Trampisz, Matyas, Kulawik oraz Wiśniewski.

Mecz ten, w którym Polonia zremisowała 1:1 z Ruchem Chorzów na stadionie w Bytomiu, został uznany za podstawę do zaliczenia meczów między tymi drużynami jako Najstarsze Derby Śląska, a bramkę dla Polonii zdobył Szmidt. W roku 1952 nadszedł pierwszy sukces drużyny, która zajęła pierwsze miejsce w swojej grupie w skróconych rozgrywkach, przegrywając jedynie jedno spotkanie z Wisłą w Krakowie. W finale mistrzostw ekipa zmierzyła się w dwumeczu z Ruchem Chorzów. Mecz pierwszy, zaplanowany na 9 listopada, nie doszedł do skutku z powodu zamieci śnieżnej i tym samym rozegrano mecz towarzyski, który zakończył się wynikiem 2:2. Rewanż w dniu 16 listopada zakończył się porażką 0:7, a dwa dni później w Bytomiu drużyna zremisowała 0:0. Warto dodać, że ówczesna średnia wieku piłkarzy Polonii wynosiła zaledwie 22 lata, a klub został nazwany drużyną przyszłości, co znalazło potwierdzenie w dalszych latach.

1954–1965: Złote lata

Sezon 1954 był dla klubu bardzo udany, mimo że drużyna odpadła w 1/8 finału rozgrywek pucharowych z Wisłą Kraków. W I lidze Polonia po znakomitej rundzie wiosennej, a nieco słabszej jesiennej, zajęła pierwsze miejsce. O tytule mistrza Polski rozstrzygnęły wydarzenia w ostatnim meczu, niezwiązane z samą Polonią. W tych samych rozgrywkach królem strzelców, obok Ernesta Pohla z warszawskiej Legii, został Henryk Kempny, zdobywając 12 bramek.

20 marca 1955 roku powrócono do nazwy Polonia. W końcu 1958 roku klub zadebiutował w Pucharze Europy Mistrzów Krajowych, chociaż drużyna odpadła w pierwszej rundzie, przegrywając dwukrotnie 0:3 z MTK Budapeszt. Historycznymi graczami, którzy zagrali w tych rozgrywkach w barwach Polonii, byli: Szymkowiak, Dymarczyk, Wieczorek, Widawski-Kohut, Olejniczak – Krasucki, Trampisz, Kempny, Liberda oraz Jóźwiak. W 1958 roku Polonia zdobyła wicemistrzostwo Polski, a lepsza okazała się jedynie Łódzki KS. W następnym sezonie sytuacja się powtórzyła, z Górnikiem Zabrze, który w 1960 roku okazał się jednak znów lepszy (wówczas Jan Liberda strzelił dla Polonii 21 bramek, co zapewniło mu tytuł króla strzelców I ligi).

Bytomscy piłkarze zrewanżowali się Górnikom w sezonie skróconym 1962 roku. Wówczas rozgrywki odbyły się jedynie wiosną, co doprowadziło do implementacji systemu jesień-wiosna. Polonia zwyciężyła w grupie II, a Górnik w grupie I, i obie drużyny zmierzyły się w dwumeczu o mistrzostwo kraju. Polonia wygrała pierwszy mecz aż 4:1, ale w rewanżu przegrała 1:2. Mimo tego, klub po raz drugi w historii zdobył tytuł mistrza Polski, a Jan Liberda ponownie zdobył tytuł króla strzelców dzięki strzeleniu 16 bramek.

Udane mistrzostwo Polski stało się sportowym paszportem do rozgrywek Pucharu Europy w sezonie 1962/1963. Drużyna jako pierwsza w Polsce dostała się do pierwszej rundy, pokonując w kwalifikacjach Panathinaikos Ateny 2:1 i 4:1 (premierowy gol Polonii w międzynarodowych rozgrywkach strzelił Norbert Pogrzeba). Niestety, w dalszym etapie rywalizacji Polonia uległa Galatasaray SK, przegrywając w dwumeczu 1:4 i 0:1.

W kolejnych latach Polonia nie potrafiła utrzymać się w ścisłej czołówce ligowej, choć zdołała osiągnąć znaczące sukcesy w rozgrywkach pucharowych. W sezonie 1963/1964 dotarła do finału Pucharu Polski, gdzie 1 maja 1964 roku przegrała z warszawską Legią po dogrywce 2:1. Jednak największe sukcesy międzynarodowe przynoszą rywalizacje w sezonie 1964/1965. Drużyna wystartowała w rozgrywkach Pucharu Intertoto, zdobywając m.in. triumfy nad FC Schalke 04 oraz Degerfors IF, w fazie grupowej. Po drodze klub eliminował SC Karl-Marx-Stadt oraz FC Liège i ostatecznie zmierzył się w finale z SC Lipsk, gdzie przegrał 0:3 na wyjeździe, ale wygrał 5:1 u siebie, co zapewniło im pierwsze miejsce w całych rozgrywkach.

Po triumfie w Pucharze Rappana, Polonia została zaproszona do uczestnictwa w International Soccer League – lidze, w której rywalizowały drużyny europejskie wsparte amerykańskimi. W finale, Polonia pokonała drużynę New Yorkers 3:0 i 2:1, zajmując pierwsze miejsce w lidze. Dzięki temu sukcesowi, klub zakwalifikował się do rywalizacji o Puchar Ameryki przeciwko Dukli Praga – słynnemu zwycięzcy tych rozgrywek, posiadającemu trofeum przez trzy lata bez przerwy. Polonia była jednak lepsza, wygrywając wynikiem 2:0 oraz 1:1.

1965–1977: Rozpad drużyny i kryzys lat siedemdziesiątych

W 1965 roku, po zakończeniu Interligi, drużyna Polonii kontynuowała dobrą grę w lidze, jednak dopiero szósta kolejka przyniosła pierwszą porażkę z Zagłębiem Sosnowiec (2:3). W rundzie wiosennej zespół utrzymał wysoką formę, zajmując w końcowej klasyfikacji trzecie miejsce, co umożliwiło im udział w Pucharze Lata. Sezon 1966/1967 okazał się nieco słabszy; drużyna plasowała się w środku tabeli, a w Pucharze Polski przegrała już w drugim meczu, z Odrą Opole 2:7. W Pucharze Lata zespół wygrał tylko raz, przegrał wysoko w dwóch meczach, a ostatecznie zajął trzecie miejsce w swojej grupie.

W edycji Pucharu Polski 1967/1968 Polonia odpadła w pierwszym meczu, przegrywając z rezerwami Odry Opole 0:1. W lidze natomiast drużyna poradziła sobie lepiej, kończąc sezon na czwartej pozycji. Najlepiej spisała się w Pucharze Lata, gdzie po raz pierwszy zorganizowano tylko rozgrywki grupowe. Bytomianie zajęli w swojej grupie pierwsze miejsce, tracąc jedynie raz, w meczu z Werderem Brema 0:2. Dzięki temu wynikowi klub wzbogacił się o premię w wysokości 10 tysięcy franków szwajcarskich.

Latem następnych sezonów doszło do rozpadu wielkiej drużyny, która odnosiła triumfy w latach sześćdziesiątych. Choć w tabeli Polonia zajmowała wciąż wysokie lokaty – trzecie miejsce w 1970 roku i czwarte w 1971 roku – odszedł zespół, który wcześniej montował siłę zespołu. Edward Szymkowiak oraz Jan Liberda zawiesili swoje kariery, a Jan Banaś przeniósł się do Górnika Zabrze. Przez następne lata Polonia z silnego rywala na ligowej scenie stała się średniakiem, walczącym o utrzymanie w ekstraklasie. W Pucharze Polski drużyna dwukrotnie dotarła do finału; w sezonie 1972/1973 przegrała po rzutach karnych z warszawską Legią. Natomiast w 1976 roku, grając jako drugoligowiec, przegrała 0:1 w finale z Zagłębiem Sosnowiec. Polonia uczestniczyła również w Pucharze Intertoto, zajmując pierwsze miejsce w swoim zespole w 1970 roku, trzecie w 1973 roku oraz drugie w 1975 roku. W sezonie 1975/1976 Polonia zaskoczyła wszystkich, zajmując ostatnie miejsce w swojej lidze. Czterech podstawowych zawodników, Janik, Radecki, Brysiak i Gdawiec, zostali obwinieni o tę sytuację, co skutkowało ich zawieszeniem. Już w następnym sezonie zespół wygrał swoją grupę II ligi, docierając do finału Pucharu Polski. To był ostatni duży sukces klubu, który od kilku lat przeszedł poważny kryzys.

1977–1987: Między pierwszą a drugą ligą

W kolejnych latach Polonia balansowała na granicy spadku. W 1978 roku cztery kluby uzyskały po 27 punktów i o ich przyszłości decydowała dodatkowa tabela, uwzględniająca wyniki meczów między nimi. Sezon 1978/1979 zakończył się uratowaniem miejsca w ekstraklasie po wygraniu 2:0 w ostatnim meczu z ŁKS, wyprzedzając Pogoń Szczecin.

W 1980 roku obchodzono sześćdziesięciolecie powstania klubu. 6 czerwca, z tej okazji, zorganizowano mecz oldbojów pomiędzy zawodnikami Polonii a drużyną praskiej Dukli. Mecz zakończył się porażką bytomian 0:2. Drużyna seniorska spisywała się na tyle słabo, że w ostatnim meczu z Lechem Poznań, na trybunach pojawiło się zaledwie dwustu kibiców. Podczas gdy Szombierki Bytom świętowały zdobycie tytułu mistrza Polski, Polonia zaginęła w czeluściach niższych lig.

Pierwsze dwa sezony po spadku Polonia kończyła w ścisłej czołówce, ale nie zdołała awansować do I ligi. Na początku 1983 roku pozyskano nowego trenera – Piotra Czai, który przeorganizował zespół. Efektem była poprawa formy drużyny w rundzie rewanżowej i utrzymanie w lidze. Kontynuację budowy świeżego zespołu po sezonie wzmocniły zmiany latem, w wyniku których opuściło drużynę siedmiu kluczowych piłkarzy. Nowa Polonia stała się nieoczekiwanym objawieniem rozgrywek, gdzie Zbigniew Konieczko został odkryciem sezonu według trenera Czai. Latem 1984 roku, do Śląska Wrocław odszedł Krzysztof Walczak, najlepszy strzelec drużyny. W 1984 roku odbył się plebiscyt Sportu na jedenastkę czterdziestolecia PRL, w którym znaleźli się Szymkowiak oraz Anczok.

Rok 1984/1985 nie był udany; klub radził sobie średnio, zajmując dziesiąte miejsce w lidze. Po zakończeniu sezonu do zespołu wrócił Krzysztof Walczak, przyczyniając się do awansu do I ligi w roku następnym. Na końcu 1985 roku, w plebiscycie Życia Bytomskiego na najlepszych sportowców powojennego Bytomia, triumfował Edward Szymkowiak, a wśród innych pięciu lokat znaleźli się także piłkarze Polonii: Jan Liberda, Ryszard Grzegorczyk, Henryk Kempny, Kazimierz Trampisz oraz Zygmunt Anczok.

W sezonie 1985/1986 drużyna stała się sensacją, zdobywając mistrzostwo swojej grupy, a królem strzelców został Krzysztof Walczak, osiągając 20 bramek. Nowy sezon w ekstraklasie wiązał się z nowym regulaminem rozgrywek, w którym przyznawano 3 punkty za zwycięstwo różnicą co najmniej trzech bramek, a drużyny na miejscach 11-14 były zmuszone do uczestnictwa w barażach. Na półmetku sezonu klub zajmował 10. miejsce, ale na wiosnę zagrał słabiej. Pod koniec sezonu unieważniono mecz z Lechem Poznań z powodu rzekomej korupcji, a Polonia zakończyła ligę na 13. miejscu, w barażach zmierzyła się z Olimpią Poznań, gdzie pierwszy mecz zakończył się remisem 0:0, a w rewanżu było 2:2. Dzięki korzystniejszemu bilansowi bramek, Olimpia utrzymała się, a Polonia spadła do II ligi. To zdarzenie doprowadziło do zwolnienia trenera Pawła Kowalskiego i zatrudnienia Stanisława Cygana.

1987–1997: Na zapleczu ekstraklasy

W sezonie 1987/1988 Polonia była jednym z głównych kandydatów do powrotu do ekstraklasy. Zespół z rundy jesiennej zakończył na trzecim miejscu grupy, zdobywając 23 punkty. Przygotowując się do rundy rewanżowej, piłkarze spędzili czas w Wiśle, a potem na zaproszenie Energie Cottbus udali się do NRD, by rozegrać kilka meczów. Niestety zaplanowane awanse zakończyły się brakiem sukcesu, co spowodowało, że zarząd zatrudnił nowego trenera, Mariana Geszkę. Po odejściu Krzysztofa Walczaka do GKS Katowice drużyna, osłabiona kontuzjami, zdobyła po rundzie jesiennej 6 miejsce.

Na turnieju Polonii, zorganizowanym z okazji siedemdziesięciolecia odzyskania niepodległości 1918 roku, drużyna dotarła do finału, gdzie zagrała z lidzbarską Polonią, wygrywając 2:0. W rundzie wiosennej Polonia nie spisywała się jednak dobrze i ostatecznie zajęła piątą lokatę. Najlepszym strzelcem zespołu został Bogdan Długajczyk, który zdobył 14 bramek i wicekrólem strzelców drugiej ligi. Po zakończeniu rozgrywek piłkarz opuścił zespół, emigrując do RFN.

W kilku pierwszych latach po przemianach ustrojowych, Polonia była regularnym kandydatem do awansu do ekstraklasy, lecz nie udało się tego osiągnąć. W sezonie 1989/1990 drużyna uplasowała się na 4 miejscu, ale w trzech kolejnych latach była dziesiąta, dwunasta i jedenasta.

1997–1999: Fuzja z Szombierkami

W lipcu 1997 roku połączono Polonię i Szombierki Bytom w jeden klub. W rozgrywkach II ligi zespół zakończył na szóstym miejscu, a w Pucharze Polski pierwsza drużyna uległa 1:3 Polarowi Wrocław, a druga dotarła do czwartej rundy, przegrywając z GKS Katowice 0:2. Fuzja przetrwała niewiele ponad sezon, po czym doszło do nieporozumień w zarządzie klubu, co ostatecznie 1 grudnia 1998 roku skończyło fuzję.

1999–2007: Upadek i powrót do gry w Ekstraklasie

Po nieudanej fuzji klub przeżył najtrudniejszy okres w swojej historii. W sezonie 1998/1999 Polonia zakończyła rozgrywki na szóstym miejscu, ale w nowej, jednogrupowej II lidze w 2000 roku zajęła już jedenaste miejsce, a rok później siedemnaste, co doprowadziło do pierwszego w historii spadku do III ligi.

W swoim pierwszym sezonie w III lidze drużyna miała trudności z przeciwnikami. W decydującym meczu Polonia zapewniła sobie pozostanie w lidze, wygrywając z Inkopaxem Wrocław 2:0. W przyszłym sezonie sytuacja się powtórzyła, gdy drużyna wygrała mecz z Miedzią Legnica 4:0, kończąc sezon na 10 miejscu, co stało się najgorszym rezultatem w historii klubu. W kolejnych dwóch sezonach nastąpił zwrot w strategii i w 2004 roku Polonia zakończyła rozgrywki na 8 miejscu, a rok później, dzięki trzem zwycięstwom w ostatnich trzech kolejkach, wyprzedziła Polar Wrocław, osiągając drugie miejsce w grupie, co dało prawo do barażu o awans.

W dwumeczu ze Szczakowianką Jaworzno piłkarze triumfowali, zdobywając awans do drugiej ligi. Pierwszy sezon po powrocie do II ligi był dla drużyny trudny, z powodu złożoności związanych z modernizacją stadionu, zaś pierwsze spotkanie jako gospodarz odbyło się dopiero w 13 kolejce. W tamtych czasach, z powodu nieodpowiedniego stanu boiska, Polonia musiała przełożyć spotkanie z Jagiellonią Białystok, co finalnie zakończyło się walkowerem dla przeciwnika. Koniec sezonu przyniósł 15 miejsce w tabeli. Dzięki fuzji Amiki Wronki oraz Lecha Poznań, klub nie spadł bezpośrednio do III ligi, a zyskał możliwość gry w barażach, gdzie zmierzył się z Unią Janikowo, wygrywając dwumecz 1:0 na własnym stadionie i zremisowując 0:0 na wyjeździe.

Sezon 2006/2007 rozpoczął się dla Polonii słabo, a po 4 kolejkach znajdowała się w strefie spadkowej. Kerem Kuru pokazał zespołowi nową strategię, która zaowocowała wyższymi wynikami. Drużyna awansowała na 5 miejsce w tabeli, a w końcówce rozgrywek, wskutek nałożenia kary minus 3 punkty przez PZPN, zajęła ostatecznie 3 miejsce. Na poziomie drugoligowym Polonia powróciła do ekstraklasy po dwudziestu latach.

Czasy Ekstraklasy (2007–2011)

W sezonie 2007/2008 drużyna nie rozgrywała ani jednego meczu w Bytomiu z powodu niedostosowania stadionu do wymogów PZPN. Meczokowały się na stadionach w Chorzowie, na Stadionie Ruchu oraz Stadionie Śląskim. Powrót Polonii na własny stadion miał miejsce 29 lutego 2008 roku, w meczu z Zagłębiem Sosnowiec, wygranym 1:0 po golu Jacka Trzeciaka. Był to znaczący moment, stanowiący pierwszy w historii mecz o punkty ekstraklasy rozgrywany przy sztucznym oświetleniu.

Runda rewanżowa przyniosła różnorodne wyniki; drużyna miała passę sześciu meczów bez zwycięstwa, którą udało się przełamać dopiero w pojedynku z Widzewem Łódź (4:2). Klub zajął 13 miejsce, co dało im utrzymanie w Ekstraklasie.

Rok 2008/2009 był jednak trudniejszy; zarząd klubu borykał się z problemami dotyczącymi uzyskania licencji Polskiego Związku Piłki Nożnej do uczestnictwa w rozgrywkach. Po dokonaniu niezbędnych działań, udało się uzyskać licencję, mimo że wywołało to kontrowersje. Polonia w rozgrywkach sportowych spisywała się różnie, pierwotnie wygrywając z Lechią Gdańsk (4:1). W kolejnych dwóch meczach odnotowano porażkie, i to znaczne: 0:4 ze stołeczną Polonią oraz 1:4 z Odrą Wodzisław Śląski. W meczu z Piastem Gliwice w Wodzisławiu drużyna zmuszona była grać w pożyczonych strojach lokalnej Odry. Mimo tych przeciwności, Polonia sprawiła kilka niespodzianek, zyskując tytuł „postrachu faworytów”. Po strajku przeciwko opóźnieniom w wypłacie wynagrodzeń i karach za ten protest, zwolniono dwóch winnych. W marcu ruszyła kampania marketingowa „Weź tatę na mecz”, promująca frekwencję podczas meczów.

Po przegranej z Ruchem Chorzów 0:3 na własnym stadionie, zwolniono trenera Marka Motykę, którego zastąpił Jurij Szatałow. Nowy trener zreorganizował styl gry i drużyna jeszcze przed końcem sezonu zapewniła sobie utrzymanie po zwycięstwie nad Jagiellonią Białystok. Zajęli 7 miejsce, co było najlepszym wynikiem od 39 lat. W kolejnym sezonie Polonia jednak spadła z ekstraklasy, kończąc na 16. miejscu w tabeli.

Dalsze lata

W sezonie 2011/2012 Polonia Bytom uplasowała się ponownie na miejscu spadkowym, zajmując 15. miejscu, ale dzięki wycofaniu się Ruchu Radzionków, ostatecznie pozostała w I lidze. W sezonie 2012/2013, drżąc w wyniku słabej formy, zajęli przedostatnie – 17. miejsce, co doprowadziło do spadku do II ligi. Po tym spadku, Polonia musiała rozpocząć rozgrywki w II lidze zachodniej. „Pierwszym meczem w nowym sezonie” stał się mecz Pucharu Polski, w którym przeciwnikiem była Sandecja Nowy Sącz (1:2). Cztery dni później, na inaugurację nowego sezonu, Polonia przegrała na własnym terenie z Chrobrym Głogów (0:2). W kolejnej kolejce nastąpiło zaskakujące zwycięstwo z Górnikiem Polkowice. Polonia odbyła siedem meczów bez porażki, ale na wyjeździe zdobywała znacznie mniej punktów. W dniu 9 października 2013 roku, w związku z brakiem wyników na wyjazdach, zwolniony został trener Jacek Trzeciak, którego zastąpił Artur Skowronek. Mecz derbowy przeciwko Zagłębiu Sosnowiec zakończył się niepowodzeniem – Polonia przegrała 0:1. Atmosfera wzbudziła skandal po wieści o zwolnieniu ikony klubu – Trzeciaka. Wkrótce nowy trener, Grzegorz Kurdziel, również nie przetrwał długo. Jeszcze przed końcem roku, Polonia kończyła rundę jesienną na 7. miejscu, chociaż studenci stracili dwa punkty na otwarcie sezonu z powodu złej sytuacji finansowej klubu. W kolejnych licznych zmianach, ostatnim trenerem został Piotr Mrozek, który doprowadził do ostatecznego 9. miejsca w tabeli. Mimo reformy rozgrywek, Polonia spadła klasę niżej, gdyż kilku zespołów się utrzymało. Mimo że Warta Poznań pierwotnie nie otrzymała licencji na grę w II lidze, Polonia również nie zdołała jej pozyskać i tym samym ostatecznie opuścił szeregi drugoligowców.

W 2013 roku, powstał powiatowy kompleks sportowy w Prudniku, nadając mu honorowy tytuł „Tradycja Pogoni Lwów i Polonii Bytom”. W sezonie 2014/2015 Polonia po raz pierwszy wystąpiła na poziomie IV ligi, odnosząc niewielką liczbę porażek (5) oraz 6 remisów, kończąc ją na pierwszym miejscu z dwupunktową przewagą nad Odrą Opole, co zapewniło im miejsce w barażach z Wartą Poznań. W pierwszym meczu, Polonia wygrała na wyjeździe 2:1, a rewanż zakończył się wynikiem 1:0 na własnym stadionie, co zapewniło im awans do II ligi.

Występy klubu w rozgrywkach międzynarodowych

Polonia Bytom to klub, który dwukrotnie brał udział w prestiżowych rozgrywkach Pucharu Europy, stając się pionierem w polskiej piłce nożnej. Był to pierwszy zespół z Polski, który uzyskał awans do pierwszej rundy tych międzynarodowych zawodów.

Drużyna odnosiła również sukcesy w Pucharze Rappana, gdzie dwukrotnie docierała do finału. W 1964 roku musiała uznać wyższość Slovnaftu Bratysława, ale już rok później zdobyła ten puchar, pokonując SC Lipsk.

W 1965 roku Polonia miała okazję uczestniczyć w International Soccer League, co zakończyło się triumfem. Dzięki temu sukcesowi uzyskali prawo do rywalizacji o American Challenge Cup, który przez cztery lata był w rękach drużyny Dukli Praga. Polonia okazała się górą w tych zmaganiach, wygrywając 2:0 oraz remisując 1:1, a trofeum aż do dziś znajduje się w klubowej siedzibie.

Sukcesy

Krajowe

Liga

Polonia Bytom ma na swoim koncie wiele znaczących osiągnięć w polskiej piłce nożnej. Wśród nich wyróżniają się następujące:

• Wspaniałe Mistrzostwo Polski, zdobyte dwukrotnie: w latach 1954 oraz 1962,
• Wicemistrzostwo Polski, które przypadło im czterokrotnie: w 1952, 1958, 1959 oraz 1961,
• Brązowe medale Mistrzostw Polski uzyskane w 1966 oraz 1969,
• Mistrzostwo II ligi, które zespół osiągnął cztery razy: w 1950, 1956, 1977 i 1986,
• Mistrzostwo III ligi, które zdobyli w sezonach 2014/15 oraz 2022/23,
• Mistrzostwo Polski Juniorów U-19, wywalczone w latach 1963, 1970 oraz 1978.

Puchary

W rywalizacji pucharowej, Polonia Bytom również odnosiła sukcesy:

• Dotarli do finału Pucharu Polski trzykrotnie: w 1964, 1973 oraz 1977.

Międzynarodowe

Na arenie międzynarodowej, klub także miał swoje momenty chwały:

• Wygrali Puchar Karla Rappana (Puchar Intertoto) w 1965,
• Osiągnęli finał Pucharu Karla Rappana w 1964,
• Zdobyli także Puchar Ameryki (Interligi) w 1965.

Indywidualne osiągnięcia

Królowie strzelców w I lidze

Poniżej przedstawiamy listę najlepszych strzelców Polonii Bytom w I lidze:

• 1954 Henryk Kempny – 13 bramek,
• 1959 Jan Liberda – 21 bramek,
• 1962 Jan Liberda – 16 bramek.

Królowie strzelców w II lidze

W II lidze, klub także miał swoich króli strzelców:

• 1982 Jan Wyciślik – 17 bramek,
• 1986 Krzysztof Walczak – 20 bramek.

Laureaci Plebiscytu „Sportu”

Wielu piłkarzy Polonii zdobywało prestiżowe nagrody, oto najbardziej wyróżniający się:

• Edward Szymkowiak – Złote Buty w latach 1957, 1958, 1965 oraz 1966,
• Jan Liberda – Złote Buty w 1962 roku,
• Zygmunt Anczok – Piłkarz roku 1966.

Rekordy i statystyki

Osobny artykuł poświęcony rekordom i statystykom zespołu Polonia Bytom zawiera wiele interesujących informacji. Najwięcej bramek zdobył w I lidze w barwach klubu Jan Liberda, który swoją przygodę z tym zespołem zaczynał w 1949 roku, a zakończył ją w 1969 roku.

Rekordzistą pod względem liczby rozegranych meczów w I lidze jest Paweł Orzechowski, który ma na swoim koncie aż 329 występów.

Pierwszym reprezentantem Polski wysłanym przez Polonię był Zygmunt Kulawik, który zagrał w meczu z Rumunią 19 lipca 1947 roku w Warszawie, gdzie Polska przegrała 1:2.

Kolejnym ważnym momentem w historii reprezentacji było zdobycie pierwszego gola przez Kazimierza Trampisza w spotkaniu z Francją (2:1), które miało miejsce na Igrzyskach Olimpijskich w Helsinkach. Mecz zorganizowano 15 lipca 1952 roku w Lahti, a bramka padła w 21 minucie tego spotkania.

Warto zauważyć, że chociaż maszty oświetleniowe na stadionie Polonii zamontowano dopiero w 2008 roku, to drużyna Polonii już 49 lat wcześniej rozegrała swój pierwszy mecz przy sztucznym oświetleniu. Ten historyczny mecz odbył się 2 maja 1959 roku na Stadionie Śląskim, gdzie rywalizowali z Polonią Bydgoszcz i odnieśli zwycięstwo 5:0 (3:0).

Piłkarze klubu w reprezentacji Polski

Klub Polonia Bytom wysłał do reprezentacji kraju aż 26 zawodników, wśród których czterech miało zaszczyt uczestniczyć w Igrzyskach Olimpijskich. Reprezentacja Polski od lat korzystała z talentów tego zespołu, a jednym z najbardziej wyróżniających się piłkarzy jest Zygmunt Anczok. Jego osiągnięcia obejmują czterdzieści rozgrywanych meczów w barwach narodowych, co czyni go jednym z najczęściej występujących piłkarzy w historii.

Nie sposób też nie wspomnieć o Jan Liberda, który zdobył dla reprezentacji osiem bramek, co czyni go najwyżej sklasyfikowanym strzelcem z Polonii Bytom.

Imię i nazwisko	Lata gry	Mecze (w Polonii)	Bramki	Uwagi
Zygmunt Anczok	1965–1973	48 (40)	0	Mistrz olimpijski 1972 w zespole Górnika Zabrze
Henryk Apostel	1962	1 (1)	0	–
Jan Banaś	1964–1973	31 (13)	7	–
Piotr Brol	1967	2 (2)	0	–
Piotr Brzoza	1988	1 (1)	0	–
Romuald Chojnacki	1974	2 (1)	0	–
Helmut Cichoń	1954–1955	4 (4)	0	–
Ryszard Grzegorczyk	1954–1955	23 (23)	2	Olimpijczyk z 1960 roku
Paweł Janik	1970	1 (1)	0	–
Klaus Jerominek	1952	1 (1)	0	–
Jerzy Jóźwiak	1962	1 (1)	0	–
Henryk Kempny	1955–1959	16 (2)	6	–
Marcin Komorowski	2008–2009	4 (2)	0	–
Zygmunt Kulawik	1939–1947	3 (2)	0	Pierwszy gracz reprezentacji Polski w Polonii Bytom
Jan Liberda	1959–1968	35 (35)	8	–
Tomasz Nowak	2009	4 (4)	1	–
Paweł Orzechowski	1964–1966	4 (4)	0	–
Joachim Pierzyna	1962	1 (1)	0	–
Wacław Sąsiadek	1948–1950	2 (1)	0	–
Henryk Skromny	1947–1952	7 (1)	0	–
Edward Szymkowiak	1952–1965	52 (36)	0	Olimpijczyk 1952 i 1960
Kazimierz Trampisz	1950–1958	11 (11)	3	Autor pierwszego gola w reprezentacji Polski w Polonii Bytom, olimpijczyk 1952
Bogusław Widawski	1959	1 (1)	0	–
Walter Winkler	1966–1971	26 (26)	0	–
Jan Wiśniewski	1949–1952	10 (9)	1	Olimpijczyk 1952
Michał Zieliński	2008	1 (1)	0	–

Trenerzy klubu

W Polonii Bytom, niezwykle istotnym aspektem historii są aliansy oraz działania trenerów drużyny, które znacząco wpłynęły na jej rozwój. Obecnie na czoło stawki w zespole wybija się Adam Burek, który pokierował drużyną do awansu do II ligi. Jego podejście do treningu oraz strategii gry zyskało sobie uznanie zarówno wśród zawodników, jak i kibiców.

W okresach sukcesów międzynarodowych Polonia odnosiła zaszczyty pod okiem trenera Michała Matyasa, kiedy to zdobyła prestiżowy Puchar Rappana oraz Puchar Ameryki. To właśnie za jego rządów drużyna miała możliwość zaistnienia na arenie międzynarodowej, co w znaczący sposób przyczyniło się do budowania marki klubu w oczach fanów.

Nie można jednak zapomnieć o legendarnych postaciach, które zdobijały szczyty na krajowym podwórku. Ryszard Koncewicz, jako trener, wprowadził Polonię na szczyt w 1954 roku, kiedy to zespół zdobył mistrzostwo. Dużą rolę odegrał także Hubert Skolik, który w 1962 roku poprowadził drużynę do drugiego triumfu, cementując tym samym swoją pozycję w historii klubu.

Aktualna kadra

Pierwsza drużyna

Stan kadry na 15 września 2023 r. przedstawia aktualny skład zespołu, który uczestniczy w rozgrywkach piłkarskich. Atrakcyjność drużyny Polonia Bytom zapewnia zróżnicowana i utalentowana grupa zawodników, co jest kluczowe dla ich przyszłych sukcesów.

W poniższych tabelach znajduje się szczegółowy wykaz zawodników według ich pozycji na boisku.

Lp.	Pozycja	Nazwisko i imię
12	Bramkarz	Karol Szymecki
39	Bramkarz	Eryk Mirus
33	Bramkarz	Kamil Hajduk
40	Bramkarz	Paweł Zagórski
2	Obrońca	Michał Szmigiel
3	Obrońca	Daniel Zieliński
4	Obrońca	Maksymilian Cichocki
22	Obrońca	Michał Bedronka
24	Obrońca	Dominik Budzik
29	Obrońca	Adrian Piekarski
30	Obrońca	Norbert Radkiewicz

Numer	Pozycja	Imię i Nazwisko
6	3 pomocnikPO	Daniel Ściślak
7	3 pomocnikPO	Lucjan Zieliński
8	3 pomocnikPO	Szymon Jopek
10	3 pomocnikPO	Filip Żagiel
14	3 pomocnikPO	Łukasz Norkowski
15	3 pomocnikPO	Dawid Krzemień
16	3 pomocnikPO	Patryk Stefański
18	3 pomocnikPO	Tomasz Gajda
20	3 pomocnikPO	Łukasz Zejdler
21	3 pomocnikPO	Mateusz Młynarczyk
23	3 pomocnikPO	Konrad Andrzejczak
25	3 pomocnikPO	Dominik Konieczny
26	3 pomocnikPO	Igor Ławrynowicz
19	4 napastnikNA	Dawid Wolny
28	4 napastnikNA	Grzegorz Ochwat
29	4 napastnikNA	Krzysztof Ropski

Sztab szkoleniowy

Pierwsza drużyna

Na dzień 15 września 2023 r., skład sztabu szkoleniowego Polonii Bytom prezentuje się następująco:

Rola	Osoba
Główny trener	Adam Burek
Asystent głównego trenera	Łukasz Tomczyk
Drugi trener	Wojciech Mróz
Analiza treningów	Dawid Mróz
Trener bramkarzy	Mirosław Kuczera
Menadżer drużyny	Jerzy Szpernalowski
Specjalista od fizjoterapii	Marcin Pasella

Wartość i finanse

Klub Sportowy „Polonia” Bytom Spółka Akcyjna został zarejestrowany 13 stycznia 2009 roku. Obecna wartość drużyny to 2 675 000 euro, co plasuje ją na dziewiątej pozycji w polskiej II lidze, a średnia wartość zawodnika wynosi 205 769 euro, co jest najwyższą średnią w tej lidze.

W roku 2010 przychody klubu osiągnęły 9,6 mln złotych, co oznacza znaczący spadek w porównaniu do roku poprzedniego, wynoszący 15 procent. Główne źródło dochodu pochodziło ze sprzedaży praw do transmisji meczów, które wyniosły 6,8 mln złotych i stanowiły aż 71 procent całkowitych przychodów. Niestety, przychody komercyjne doświadczyły największego spadku, zmniejszając się z 3 mln złotych w 2009 roku do 1,8 mln w 2010. Również wpływy ze stadionu obniżyły się, osiągając w 2010 roku wartość milion złotych.

Wzrost wskaźnika wynagrodzenia do przychodów był znaczący, zwiększając się z 59 do 92 procent. Ekonomiści wskazują, że optymalny stosunek wynosi 60 procent. W związku z degradacją z Ekstraklasy przewiduje się dalszy spadek dochodów ze sprzedaży praw do transmisji meczów, co jest kluczową częścią przychodu klubu.

Stadion

Stadion Miejski w Bytomiu to miejsce, gdzie odbywają się mecze drużyny Polonia Bytom. Więcej informacji na ten temat można znaleźć w osobnym artykule poświęconym Stadionowi im. Edwarda Szymkowiaka. Obiekt, założony w 1929 roku, pierwotnie nosił imię feldmarszałka von Hindenburga.

W ciągu swojej długiej historii stadion przeszedł kilka istotnych modernizacji, w tym na początku lat sześćdziesiątych XX wieku oraz w latach 2007–2008. W tym czasie została zamontowana nowoczesna instalacja oświetleniowa, a także podgrzewana murawa oraz zadaszenie głównej trybuny.

Warto również wspomnieć, że na tym obiekcie miała miejsce jedna wyjątkowa impreza – mecz międzypaństwowy, który odbył się 16 sierpnia 1942 roku. Wówczas reprezentacja Niemiec zmierzyła się z Rumunią, kończąc spotkanie wynikiem 7:0. Ostatnią bramkę w tym meczu strzelił Ernest Wilimowski, znany przedwojenny piłkarz Ruchu Chorzów oraz reprezentant Polski.

• Nazwa: im. Edwarda Szymkowiaka,
• Adres: ul. Olimpijska 2,
• Rok budowy: 1929,
• Pojemność: 5500 miejsc,
• Oświetlenie: 1840 lx,
• Wymiary: 105 × 78 m.

Barwy i herb

Herb klubu, będącego częścią historii Polonii Bytom, ma swoje korzenie w symbolu Pogoni Lwów. Jego konstrukcja składa się z tarczy, która jest podzielona na siedem segmentów, a barwy na przemian są niebieskie i czerwone. W centralnej części tarczy znajduje się wyraźny napis „Bytom”. Na górnej części herbu użyto białego tła, na którym umieszczono słowo „Polonia”.

Warto zauważyć, że herb Polonii różni się od oryginalnego wzoru, z którego się wywodzi. Wewnątrz tarczy herbu klubu z Lwowa znajduje się postać Pogoni, której nie ma w wersji Polonii. Jednakże barwy pozostały niezmienione. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych w użyciu była wersja herbu, która bardziej przypominała tę, z którą związana była Pogoń; zarówno nazwa „Polonia”, jak i „Bytom” były wówczas widoczne w górnej części herbu.

Kolorystyka klubu także ma swoje korzenie w historycznych barwach lwowskiej Pogoni. Ta z kolei odziedziczyła swoje kolory po Klubie Gimnastyczno-Sportowym IV Gimnazjum we Lwowie, który posługiwał się barwami czerwono-niebieskimi, oraz po Lechii Lwów, która z kolei nosiła barwy biało-czerwone.

W latach 1997–1998 klub używał innego herbu, który całkowicie odbiegał od wcześniej ustalonych barw. Nowa wersja herbu miała okrągły kształt, a w białej obwódce widniał napis „G.K.S. Polonia – Szombierki 1997”. W centralnej części znajdował się zielony okrąg, wewnątrz którego umieszczono herb Bytomia, a nad nim widniał napis „Bytom”.

Hymn klubowy

„Hymn klubowy to pieśń wyśpiewywana na melodii Marszu Polonii, która towarzyszy drużynie w wielu ważnych momentach.

Hymn Polonii Jeszcze Polonia nie zginęła Póki my żyjemy Za Amerykę i Rappana Pięknie dziękujemy. Marsz, marsz Polonio Ukochana drużyno Czy wygrywasz, czy przegrywasz Zostaniesz jedyną. My się nigdy nie poddamy My Twoi kibice Zagraj, zagraj jak przed laty Grałaś w Ameryce. Marsz, marsz Polonio… Były dobre i złe czasy Dla naszej Polonii Lecz nadejdą jeszcze chwile Niejednej wiktorii.

---

Oceń: Polonia Bytom (piłka nożna)

---