Roman Wiktor Janiczek to postać, która na zawsze zapisała się w historii polskiej nauki. Urodził się 9 kwietnia 1949 roku w Bytomiu, a jego życie zakończyło się 1 listopada 2008 roku. Był nie tylko znanym naukowcem, ale także profesorem oraz uznawanym specjalistą w obszarze elektrotechniki.
W trakcie swojej kariery Janiczek był związany głównie z Politechniką Częstochowską, gdzie podejmował się wielu innowacyjnych badań oraz edukacji przyszłych pokoleń inżynierów. Jego wkład w rozwój tej dziedziny jest nieoceniony, a jego prace naukowe pozostają inspiracją dla wielu młodych ludzi, którzy pragną iść w jego ślady.
Młodość i edukacja
Roman Wiktor Janiczek przyszedł na świat w inteligenckiej rodzinie, która musiała opuścić Lwów, a swoje nowe życie rozpoczęła na Śląsku. Jego ojcem był Roman Karol Janiczek (ur. 1910, zm. 1999), a matką Olga z domu Kuźmińczuk. Rodzina wyznawała katolicyzm, co miało znaczący wpływ na ich życie. W 1957 roku, jego ojciec podjął pracę na Politechnice Częstochowskiej, co skłoniło rodzinę do stałego zamieszkania w Częstochowie w 1959 roku.
Po kilku latach, w 1966 roku, Roman Janiczek zakończył naukę w Częstochowie, zdobywając świadectwo ukończenia Liceum Ogólnokształcącego im. Romualda Traugutta. Był to moment przełomowy, ponieważ jego rocznik jako pierwszy rozpoczął studia na kierunku Elektrotechnika Przemysłowa na Wydziale Elektrycznym Politechniki Częstochowskiej.
Edukacja wyższa
W roku 1971, Roman Wiktor Janiczek przygotowując się do pracy dydaktycznej, ukończył w Katowicach kurs pedagogiczny, który zakończył egzaminem, przeznaczony dla nauczycieli. W tym samym okresie rozpoczął pracę dyplomową, której tematem było opracowanie przetwornika różnicy ciśnień, znanego jako rura Venturiego. Jego celem było stworzenie sygnału proporcjonalnego zamiast krzywoliniowego, a promotorem tej pracy był doc. dr inż. Konstanty Bielański.
Podczas studiów Janiczek aktywnie uczestniczył w życiu akademickim. Był członkiem Zrzeszenia Studentów Polskich, gdzie pracował w Komisji Zagranicznej Rady Uczelnianej ZSP w latach 1968–1970, a następnie w Komisji Nauki tej Rady w latach 1969–1971. Dodatkowo pełnił funkcję przewodniczącego wydziałowego koła Polskiego Czerwonego Krzyża.
Janiczek ukończył studia w lutym 1972 roku na Wydziale Elektrycznym Politechniki Częstochowskiej, który wówczas funkcjonował pod nazwą Instytut Elektrotechniki. Otrzymał tytuł magistra inżyniera elektryka, a od połowy kwietnia tego samego roku rozpoczął pracę w roli asystenta stażysty w Zespole Metrologii Elektrycznej, kierowanym przez doc. dr inż. Zygmunta Biernackiego, w Zakładzie Elektrotechniki i Metrologii Elektrycznej, zarządzanym przez doc. dr inż. Karola Lubelskiego.
Od początku roku akademickiego 1972/1973 Janiczek został asystentem, a w rok później awansował na starszego asystenta. Już w 1977 roku obronił pracę doktorską na Wydziale Elektrycznym Politechniki Łódzkiej, której tematem były badania nad zastosowaniem pola magnetycznego do uzdatniania wody przemysłowej. Promotorem tej pracy był doc. dr inż. Z. Biernacki, po czym Janiczek objął stanowisko adiunkta.
Kariera akademicka
W 1983 roku na wydziale powrócono do pierwotnej nazwy, a kolejny rok przyniósł podział na dwa instytuty. W nowo utworzonym Instytucie Elektrotechniki Przemysłowej powstał Zakład Elektrotechniki Teoretycznej i Metrologii, w którym pracował adiunkt dr inż. Roman Janiczek. W roku 1993, po wyodrębnieniu Katedry Elektrotechniki i Elektrotechnologii, utworzono Instytut Elektroniki i Systemów Sterowania, a w jego ramach Zakład Metrologii Elektrycznej. W 1994 roku dr inż. Janiczek obronił pracę habilitacyjną na temat Pośredniego pomiaru wielkości fizycznych z zastosowaniem metod entropijnych na Politechnice Warszawskiej, uzyskując tytuł profesora nadzwyczajnego w swojej macierzystej uczelni.
Specjalność naukowa Janiczka obejmowała elektrotechnikę oraz metrologię elektryczną. Jego obszary działalności naukowej w ramach KBN dotyczą jednocześnie automatyki, robotyki i elektrotechniki. Tematyka badań była dość szeroka, koncentrując się na metrologii teoretycznej i stosowanej, teorii pomiaru metodami nieniszczącymi, technikach pomiaru wielkości nieelektrycznych oraz projektowaniu przetworników pomiarowych. Wykorzystanie pomiarów magnetycznych do określania właściwości nieelektrycznych oraz diagnostyka techniczna w dydaktyce metrologii również znajdowały się w kręgu jego zainteresowań. Janiczek aktywnie uczestniczył w wielu projektach naukowo-badawczych, współpracując z przemysłem i instytucjami badawczymi.
Zajmował również stanowiska związane z administracją i zarządzaniem wydziałem oraz uczelnią. W latach 1993–1996 i 1999–2002 pełnił funkcję prodziekana do spraw nauki na Wydziale Elektrycznym Politechniki Częstochowskiej, a w kadencji 1996–1999 był prorektorem do spraw nauczania na tej samej uczelni. W latach 1996–2003 kierował Zakładem Technik Pomiarowych i Podstaw Elektroniki w Instytucie Elektroniki i Systemów Sterowania, a od 2003 do 2004 prowadził Zakład Podstaw Elektroniki w tym instytucie. Po wprowadzeniu kierunku studiów Elektronika i Telekomunikacja na Wydziale Elektrycznym Politechniki Częstochowskiej, zarządzał Zakładem Metrologii i Aparatury Pomiarowej w latach 2004–2008. Na kadencję 2008–2012 objął kierownictwo Zakładu Podstaw Metrologii w Instytucie Elektroniki i Systemów Sterowania.
Oprócz pracy na Politechnice Częstochowskiej, w latach 1994–2006 był również profesorem nadzwyczajnym w Instytucie Automatyki i Informatyki na Politechnice Opolskiej. Prowadził zajęcia obejmujące wykłady, ćwiczenia oraz seminaria z zakresu miernictwa elektrycznego, przemysłowego i telekomunikacyjnego, teorii pomiaru, metrologii, projektowania systemów automatyki oraz metrologii w ochronie środowiska, obejmując takie kierunki jak: Elektrotechnika, Elektronika i Telekomunikacja, Automatyka i Robotyka, Informatyka, Zarządzanie i Inżynieria Produkcji oraz Mechanika i Budowa Maszyn. Janiczek był promotorem ponad 60 prac dyplomowych związanych z miernictwem.
W roku 1995 miał zaszczyt prowadzić wykłady jako visiting professor na Wydziale Elektrotechniki i Informatyki Uniwersytetu Technicznego w Koszycach, co dodatkowo podkreśla jego wpływ oraz reputację w obszarze swojej specjalizacji.
Publikacje
Roman Wiktor Janiczek to nazwisko, które kryje w sobie bogatą historię osiągnięć naukowych i akademickich. W swoim dorobku ma ponad 80 publikacji, w tym sześć skryptów i trzy monografie dotyczące metrologii.
- Pośrednie pomiary wielkości fizycznych z zastosowaniem metod entropijnych, Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej Seria Monografie nr 27, Częstochowa 1992,
- Pośrednie pomiary wielkości fizycznych, Ossolineum, Wrocław 1993,
- Pomiary grubości warstw wierzchnich, Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej Seria Monografie nr 129, Częstochowa 2007,
- wspólnie z Jerzym Rudenko monografia „Limiteracja w równaniach algebraicznych – Algorytmiczna procedura o teoretycznych i technicznych zastosowaniach”, Wydawnictwo Politechniki Częstochowskiej Seria Monografie nr 81, Częstochowa 2002.
Do jego osiągnięć należy również posiadanie pięciu patentów, co świadczy o jego wkładzie w rozwój technologii.
1 października 1996 roku, podczas niezwykłej uroczystości inauguracji Roku Akademickiego 1996/1997 na Politechnice Częstochowskiej, wygłosił wykład inauguracyjny poświęcony historii metrologii.
Był odpowiedzialny za prowadzenie trzech przewodów doktorskich uczniów Wydziału Elektrycznego Politechniki Częstochowskiej, które obronione zostały w jego macierzystej jednostce:
- w roku 2005: Pawła Czai (Badanie skuteczności aktywowania powierzchni tworzyw sztucznych dla procesu poligraficznego),
- Artura Wojciechowskiego (Pomiar drgań z wykorzystaniem speckli laserowych),
- w roku 2007 Pawła Ptaka (Pomiary grubości cienkich warstw na podłożu o innych właściwościach materiału niż warstwa wierzchnia).
Wielu lat był również zaangażowany w życie akademickie jako członek Senatu Politechniki Częstochowskiej oraz uczestnik licznych komisji senackich i rektorskich, takich jak: ds. Kadr, Nauki, Kształcenia oraz Wydawniczej. W latach 2002–2005 pełnił rolę przewodniczącego Senackiej Komisji ds. Nauki.
Od 1970 roku był członkiem Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich, jak również Polskiego Towarzystwa Elektrotechniki Teoretycznej i Stosowanej od 1979 roku oraz Polskiego Towarzystwa Techniki Sensorowej od 1992 roku. Jego działalność w Komisji Metrologii Oddziału PAN w Katowicach rozpoczęła się w 1987 roku, a od 2003 roku pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego.
W październiku 2006 roku zorganizował w Częstochowie VIII Sympozjum Pomiarów Magnetycznych, które przyciągnęło uwagę środowiska naukowego. Uczestnictwo w Stowarzyszeniu Elektryków Polskich również stanowiło istotną część jego aktywności zawodowej, a w kadencji 1981–1983 był członkiem Zarządu Oddziału SEP w Częstochowie oraz przewodniczącym Komisji BHP.
Do jego osiągnięć należy Złota (1994 rok) i Srebrna (1981 rok) Odznaka Honorowa SEP, a także Medal im. profesora Mieczysława Pożaryskiego (1996 rok), co dodatkowo świadczy o jego znaczącym wkładzie w rozwój elektrotechniki.
Janiczek był regularnym uczestnikiem Ogólnopolskich Konferencji Naukowo-Technicznych takich jak Postępy w Elektrotechnice Stosowanej oraz Modelowanie i Symulacja, które odbywały się w górskich lokalizacjach. Dodatkowo, brał czynny udział w Środkowoeuropejskich Konferencjach Naukowo-Technicznych Metody i Systemy Komputerowe w Elektrotechnice i Automatyce, organizowanych cyklicznie przez częstochowski ośrodek.
Nagrody
Praca Roman Wiktora Janiczka została dostrzegana i wielokrotnie nagradzana. Wyróżnienia, które otrzymał, świadczą o jego zaangażowaniu i profesjonalizmie w różnych dziedzinach. W latach 1997 i 1998 zdobył Indywidualne Nagrody Rektora za działalność organizacyjną, które podkreślają jego wpływ na środowisko akademickie.
Warto również zwrócić uwagę na Nagrodę Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, którą Janiczek otrzymał w 1978 roku. Zaledwie dziewięć lat później, w 1987 roku, uhonorowano go Nagrodą Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Te dwie nagrody stanowią dowód na jego znaczący wkład w rozwój polskiej nauki.
W 1995 roku, dzięki swoim osiągnięciom, otrzymał Medal Komisji Edukacji Narodowej, a cztery lata przed tym, w 1994 roku, wyróżniony został Brązowym Krzyżem Zasługi. Warto zaznaczyć, że w 1998 roku przyznano mu także Złoty Krzyż Zasługi.
Od 1996 roku Janiczek był aktywnym członkiem Rotary Club Częstochowa. Jednak jego działalność wykraczała poza działalność akademicką. W 2004 roku, jako pierwszy przedstawiciel Wydziału Elektrycznego Politechniki Częstochowskiej, wsparł projekt powołania w kraju Personalnej Parafii Akademickiej pod wezwaniem św. Ireneusza Biskupa Męczennika w Częstochowie. To przedsięwzięcie ukazuje jego zaangażowanie w tworzenie wspólnoty akademickiej oraz szeroko rozumiane wsparcie duchowe dla studentów i pracowników uczelni.
Życie prywatne
Roman Wiktor Janiczek w 1975 roku połączył życie węzłem małżeńskim z Magdaleną Dziwińską, która jest lekarzem specjalistą w dziedzinie chorób dziecięcych. Para doczekała się jedynego syna, Romana Adama, który obecnie pracuje jako lekarz specjalista w psychiatrii.
Niestety, Roman Wiktor Janiczek zmarł tragicznie wskutek niezawinionego wypadku drogowego. Zdarzenie miało miejsce 1 listopada 2008 roku, a życie zakończył w klinice w Bytomiu. jego ostatnia droga miała miejsce 8 listopada tego samego roku, kiedy to pochowano go na Cmentarzu Kule w Częstochowie.
Przypisy
- List pracowników Politechniki Częstochowskiej i Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, popierający ideę powołania Personalnej Parafii Akademickiej pw. św. Ireneusza Biskupa Męczennika w Częstochowie. Tygodnik Katolicki Niedziela, Edycja częstochowska, 45/2004. [dostęp 14.01.2013 r.]
- Archiwum Politechniki Częstochowskiej, teczka Roman Janiczek.
- Roman Janiczek: VIII Sympozjum Pomiarów Magnetycznych. VIII SYMPOZJUM POMIARÓW MAGNETYCZNYCH SPM 2006, Częstochowa, 16-17.10.2006 r. Przegląd Elektrotechniczny, 01/2007. [dostęp 14.01.2013 r.]
- Zygmunt Lech Warsza: LUDZIE POLSKIEJ ELEKTRYKI - Roman Wiktor Janiczek (1949-2008). Wiadomości Elektrotechniczne, 04/2009. [dostęp 14.01.2013 r.]
- Roman Karol Janiczek (1910-1999). Urania - Postępy Astronomii, nr 6/1999. [dostęp 14.01.2013 r.]
- Roman Wiktor Janiczek, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB). [dostęp 14.01.2013 r.]
- Odeszli w ostatnim roku. Wciąż ich pamiętamy. Gazeta częstochowska, 01.11.2009 r. [dostęp 14.01.2013 r.]
- Janiczek Roman Wiktor. ist-world.org. [dostęp 14.01.2013 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Jerzy Jarzębski | Lydia Benecke | Hermann Kober | Zbigniew Olesiński | Marek Pawełczyk | Karol Berger | Zofia Zawadzka | Dawid Korzekwa | Krzysztof Konsztowicz | Andreas Lawaty | Agnieszka Labus | Ernst Gaupp | Bogdan Dembiński | Karol Musioł (fizyk) | Przemysław Nadolski | Urszula Rembisz | Aleksandra Skłodowska | Anna Węgrzyniak | Piotr Paweł Barczyk | Piotr ObrączkaOceń: Roman Wiktor Janiczek