Józef Szmidt był wybitnym polskim lekkoatletą, który swoim życiem i osiągnięciami na zawsze wpisał się w historię sportu. Urodził się jako Josef Schmidt 28 marca 1935 roku w Miechowicach, a jego kariera sportowa zyskała wielką renomę. Zmarł tragicznie 28 lub 29 lipca 2024 roku w Zagoździe, w pobliżu Drawska Pomorskiego.
Józef Szmidt był niemieckiego pochodzenia, a mimo to stał się wielokrotnym reprezentantem Polski w lekkoatletyce. Jego specjalizacją był trójskok, w którym odnosił liczne sukcesy na arenie międzynarodowej. Jest dwukrotnym mistrzem olimpijskim i mistrzem Europy, co czyni go jednym z najwybitniejszych sportowców w historii tej dyscypliny.
Oprócz tytułów mistrzowskich, Szmidt został również rekordzistą świata, co jest dowodem na jego niezwykły talent oraz ciężką pracę, którą wkładał w treningi i rywalizację. Jego osiągnięcia stanowią inspirację dla wielu młodych sportowców, a pamięć o jego sukcesach pozostaje żywa do dziś.
Życiorys
Josef Schmidt, znany później jako Józef Szmidt, przyszedł na świat w Miechowicach, które obecnie są dzielnicą Bytomia, a wówczas mieściły się w granicach Niemiec. Dorastał w niemieckiej rodzinie. Rzeczywistość jego dzieciństwa została na zawsze naznaczona tragedią – jego ojciec zginął jako żołnierz Wermachtu podczas II wojny światowej, biorąc udział w kampanii norweskiej.
Po zakończeniu wojny i zmianach granic, matka Józefa zdecydowała się pozostać w Polsce, pomimo możliwości wysiedlenia do Niemiec, przed którymi stała w obliczu nowej sytuacji geopolitycznej. W wyniku przekształceń, polskie władze postanowiły spolszczyć imię i nazwisko przyszłego sportowca, jego rodzeństwo, w tym starszy brat Edward Szmidt (Eberhardt), także musiało dostosować się do nowego kontekstu językowego oraz kulturowego. Jego siostra Ingeborg została przekształcona w Irenę. Rodzina musiała nie tylko zaakceptować zmiany, ale również nauczyć się języka polskiego, co stanowiło istotny element ich nowej tożsamości.
W 1975 roku Józef opuścił Polskę, przenosząc się do Niemiec Zachodnich, gdzie mieszkał przez wiele lat. Dopiero w 1992 roku postanowił wrócić do kraju, osiedlając się w miejscowości Zagozd, położonej koło Drawska Pomorskiego. Tam, na kilkunastu hektarach ziemi, zajął się m.in. hodowlą kóz. W życiu osobistym był związany z żoną Łucją (1937-2024), z którą doczekał się dwóch synów, Dariusza i Borysa.
W 2010 roku zyskał szczególne uznanie, otrzymując Honorowe Obywatelstwo Miasta Olsztyn. Jego osiągnięcia sportowe oraz pochodzenie sprawiły, że nazywano go „śląskim kangurem”. Wyjątkowość jego kariery oraz życia udało się uchwycić w polskim filmie dokumentalnym „Champion” z 1970 roku, w reżyserii Andrzeja Trzos-Rastawieckiego, który ukazał nie tylko jego sukcesy, ale także trudności, z jakimi się zmagał.
Niestety, Józef Szmidt odszedł we śnie, zaledwie miesiąc po śmierci swojej żony Łucji, która zmarła 29 czerwca 2024 roku. Jego życie, naznaczone dramatami, sukcesami i miłością rodzinną, pozostaje ważnym fragmentem polskiej historii sportu.
Kariera sportowa
Osiągnięcia
Józef Szmidt to jeden z najznakomitszych sportowców w historii polskiej lekkoatletyki. Jego imponujące osiągnięcia na igrzyskach olimpijskich z pewnością zapisały się na trwale w dziejach sportu. Był pionierem, jako pierwszy Polak uzyskał dwa złote medale olimpijskie w trójskoku. Oba te sukcesy miały miejsce w historycznych momentach: pierwszy medal zdobył w Rzymie w 1960 roku, uzyskując niezwykły wynik 16,81 m, a drugi w Tokio w 1964 roku, gdzie skoczył 16,85 m, bijąc przy tym rekord olimpijski.
Szczególnie warto podkreślić, że drugi z tych sukcesów był tym większym osiągnięciem, gdyż tuż przed olimpiadą Szmidt przeszedł operację kolana, co czyni jego osiągnięcia jeszcze bardziej niesamowitymi. W czasie swoich trzecich igrzysk olimpijskich, które odbyły się w Meksyku w 1968 roku, poprawił swój wynik z Tokio, uzyskując 16,89 m, jednak zajmując ostatecznie 7. miejsce.
Nie tylko na igrzyskach olimpijskich odnosił sukcesy; dwukrotnie zdobywał mistrzostwo Europy – najpierw w Sztokholmie w 1958, a potem w Belgradzie w 1962 roku. Jego występy w Budapeszcie w 1966 roku zakończyły się co prawda na 5. miejscu, a w Helsinkach w 1971 roku ostatecznie uplasował się na 11. pozycji.
Józef Szmidt zyskał również miano pierwszego człowieka na świecie, który skoczył powyżej 17 metrów w trójskoku. W dniu 5 sierpnia 1960 roku w Olsztynie osiągnął wynik 17,03 m, co stanowiło olbrzymi postęp – jego osiągnięcie bazujące na wcześniejszym rekordzie było lepsze o aż 33 cm. Warto zaznaczyć, że jego rekord przetrwał przez następne osiem lat.
Sześciokrotnie był rekordzistą Polski w różnych dyscyplinach, takich jak trójskok, skok w dal i sztafeta 4 × 100 m. Jednak prawdziwym dowodem jego dominacji w sporcie jest fakt, iż 13 razy zdobywał mistrzostwo Polski. W szczególności dotyczy to:
- trójskok: 1958, 1960, 1962, 1963, 1965, 1966, 1967, 1969, 1970, 1971,
- skok w dal: 1961,
- sztafeta 4 × 100 m: 1959, 1960.
Przez całą swoją karierę sportową był związany z klubami, takimi jak Górnik Zabrze (1955), CWKS (Śląska) Wrocław (1956–1957) oraz ponownie Górnik Zabrze (1958–1972).
Walka o tytuły została doceniona również przez Polską społeczność sportową, co znalazło odzwierciedlenie w zdobyciu przez niego tytułu zwycięzcy Plebiscytu Przeglądu Sportowego w dwóch różnych latach. Jego wyniki w plebiscycie były również znaczące:
- 1958 – 4. miejsce,
- 1960 – 1. miejsce,
- 1962 – 2. miejsce,
- 1963 – 2. miejsce,
- 1964 – 1. miejsce.
Rekordy życiowe
Józef Szmidt może się pochwalić także imponującymi wynikami życiowymi w różnych dyscyplinach:
- skok w dal – 7,84 m,
- trójskok – 17,03 m (5 sierpnia 1960, Olsztyn) – 7. wynik w historii polskiej lekkoatletyki.
Odznaczenia
Józef Szmidt jest znany z licznych odznaczeń, które potwierdzają jego osiągnięcia i wkład w życie społeczne oraz zawodowe. Wśród przyznanych mu wyróżnień znajdują się:
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Order Sztandaru Pracy I klasy,
- 1964: Order Sztandaru Pracy II klasy.
Pozostali ludzie w kategorii "Sport i rekreacja":
Józef Wieczorek (piłkarz) | Horst Mahseli | Gerard Lukoszczyk | Józef Rajnisz | Klaus Jerominek | Henryk Czylok | Krystian Walot | Marian Patoń | Józef Rochnia | Norbert Pogrzeba | Zygfryd Szołtysik | Ewa Matyjaszek-Matela | Janusz Kościelny | Ryszard Grzegorczyk | Ewa Marcinkowska | Artur Skowronek | Henryk Apostel | Tadeusz Huciński | Patrycja Flakus | Krzysztof KempnyOceń: Józef Szmidt