Budynek siłowni Huty Bobrek stanowi ciekawy przykład architektury przemysłowej i jest
dwuczęściowym obiektem elektrowni, który został zbudowany w latach 1900 oraz 1907 w Bytomiu-Bobrku. Ze względu na swoje znaczenie historyczne, został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego.
Historia
Siłownia, znana również jako zakładowa elektrownia, została wzniesiona w latach 1900–1907 z myślą o Hucie Julia. Budynek południowy ukończono w 1900 roku, podczas gdy budynek północny powstał w 1907 roku, chociaż niektóre źródła podają datę 1913 lub 1914 roku jako moment jego ukończenia. W obiekcie tym, głównie w północnej części, ulokowano siłownię, która od lat 70. XX wieku pełniła funkcję wydziału elektrycznego.
Co więcej, w części południowej budynku znajdowała się sala zborna oraz wydział rachuby. Z kolei od lat 50. XX wieku, ten segment obiektu był przemieniony na świetlicę, a później, od lat 70., wykorzystano go na szatnię.
Na mocy decyzji z dnia 7 listopada 1984 roku, obiekt został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa katowickiego pod numerem A/1329/84. Dziś siłownia jest w posiadaniu przedsiębiorstwa Koksownia Bytom i aktualnie przygotowywana jest jako siedziba muzeum poświęconego koksownictwu.
Architektura
Siłownia Huty Bobrek to wyjątkowy przykład architektury, składający się z dwóch połączonych budynków wzniesionych z cegły. Charakteryzuje się ona stylem neoromańskim, który jest widoczny w jednolitej dekoracji. Budynki mają plan wydłużonego prostokąta, o długości około 108 metrów, z czego budynek południowy jest nieco węższy.
Obie konstrukcje są niepodpiwniczone i zbudowane na podmurówce. Mają jednokondygnacyjną formę oraz są przykryte dachem dwuspadowym, którego konstrukcja opiera się na stalowych wiązarach systemu Polonceau, z doświetleniem kalenicowym.
Elewacje budynku zostały pozostawione nieotynkowane, a główna elewacja jest podzielona gzymsem na dwie kondygnacje. Dominują tutaj duże prostokątne okna, zamykane pełnym łukiem i otoczone archiwoltą. Nad nimi znajdują się arkady, które tworzą szereg poczwórnych okien, wspartych na kolumienkach i usytuowanych poniżej fryzu arkadowego. Boczna część elewacji została ozdobiona ceramicznymi formami oraz podzielona lizenami, co dodatkowo wzbogaca ich wygląd.
Zarówno zachodni, jak i północny bok budynku, posiada przyległe późniejsze przybudówki, które uzupełniają całość architektury. W celu zabezpieczenia obu części przed szkodami górniczymi zastosowano stalowe ściągi, co stanowi ważny element ochrony budowli.
Wnętrze obiektu było wyposażone w zaawansowaną aparaturę, zasilaną gazem wielkopiecowym. Wykorzystane prądnice charakteryzowały się kołami zamachowymi, których obudowy miały około 15 metrów średnicy.
Przypisy
- a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 20.03.2021 r.]
- a b c d e f g h i j k l m Siłownia huty „Bobrek” w Bytomiu. [w:] Szlak Zabytków Techniki [on-line]. Śląska Organizacja Turystyczna. [dostęp 20.03.2021 r.]
- a b Bytomskie huty żelaza i cynku na dawnych mapach i fotografiach = Beuthener Eisen- und Zinkhütten auf alten Karten und Fotos. Jarosław A. Krawczyk, Przemysław Nadolski, Maciej Skalski (oprac.). Bytom: ROCOCO, 2005 r.
- a b c d e f g h i j k l m n o p q Jacek Owczarek i inni: Wstępne sprawozdanie z inwentaryzacji obiektów przemysłowych w województwie śląskim. Katowice, 01.2012 r.
Pozostałe obiekty w kategorii "Budynki przemysłowe i magazynowe":
Szyb Krystyna | Budynek spalarni śmieci z maszynownią i komin maszynowni w dawnej oczyszczalni ścieków | Kopalnia Węgla Kamiennego Bobrek-Piekary | Kopalnia Węgla Kamiennego Powstańców Śląskich | Stroszek (zajezdnia tramwajowa) | Szyb Bolko | Zabudowa rejonu głównego dawnej kopalni RozbarkOceń: Budynek siłowni Huty Bobrek