Karin Stanek

---

Życiorys

Data urodzenia Karin Stanek budzi wiele kontrowersji. Najbardziej powszechna wersja mówi o roku 1943, chociaż niektóre informacje sugerują, że urodziła się trzy lata później, co prawdopodobnie było związane z jej chęcią szybszego podjęcia pracy w młodym wieku. Pochodziła z rodzinnej górniczej, będąc trzecim z sześciorga dzieci, a z uwagi na trudną sytuację materialną była zmuszona przejąć obowiązki domowe i troszczyć się o młodsze rodzeństwo. Po ukończeniu podstawówki podjęła pracę jako goniec w Przedsiębiorstwie Instalacyjnym Przemysłu Węglowego. Muzykalność odkryła samodzielnie, zaczynając swoją karierę w amatorskich grupach młodzieżowych na Górnym Śląsku. W 1961 roku zgłosiła się do konkursu piosenki organizowanego przez Polskie Radio.

Lata 60. – z Czerwono-Czarnymi

Jej debiut miał miejsce w marcu 1962 roku dzięki piosence „Jimmy Joe”, która zdobyła pierwsze miejsce w konkursie „Czerwono-Czarni szukają młodych talentów”. Od tego momentu została wokalistką grupy Czerwono-Czarni. Już w lipcu 1962 roku znalazła się w finałowej dziesiątce I Festiwalu Młodych Talentów w Szczecinie oraz wystąpiła z Czerwono-Czarnymi w Sopocie, gdzie piosenka „Malowana piosenka” była entuzjastycznie przyjmowana przez publiczność. W 1963 roku brała udział w I Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, wykonując przeboje „Autostop” i „Chłopiec z gitarą”, co zaowocowało wyróżnieniem. Karin zagrała również w filmie dokumentalnym Gdzieś w Polsce oraz w fabule Janusza Morgensterna Dwa żebra Adama. W 1964 roku ponownie wystąpiła na sopockim festiwalu oraz na II Krajowym Festiwalu w Opolu, gdzie zdobyła specjalną nagrodę za „Jedziemy autostopem”. W 1965 roku znów wzięła udział w Opolu, prezentując piosenkę „Tato, kup mi dżinsy”, zdobywając III nagrodę na IV Międzynarodowym Festiwalu Krajów Nadbałtyckich. W międzyczasie jako rozwijająca się artystka zdecydowała się na wieczorowe wykształcenie, i pomimo wcześniejszej krytyki, udało jej się zdać maturę. Musiała jednak zmagać się z nieprzyjaznym przyjęciem ze względu na swoje śląskie pochodzenie i charakterystyczny dialekt.

W 1966 roku jej pierwsza długogrająca płyta ukazała się w Stanach Zjednoczonych, zawierając największe hity Stanek. Choć we wcześniejszym okresie nagrała z zespołem Czerwono-Czarni zaledwie cztery „czwórki”, to pojawiła się na dwóch longplayach grupy, tj. Czerwono-Czarni z 1966 roku oraz 17.000.000 z 1967 roku. Z zespołem koncertowali w wielu krajach Europy, a także w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie, mimo rządowych utrudnień w wyjazdach poza Polskę. W 1968 roku koncertowała w ZSRR, jednak latem 1969 roku zakończyła współpracę z Czerwono-Czarnymi z powodu napiętej atmosfery w zespole, nawiązując przy tym znajomość z Anną Kryszkiewicz, która stała się jej długoletnią menadżerką oraz przyjaciółką.

Lata 70. i 80. – kariera solowa

Po opuszczeniu zespołu, Stanek zaczęła pisać własne utwory oraz nawiązała krótką współpracę z czeskim zespołem The Samuels. Nowe piosenki były dobrze odbierane przez publiczność, jednak niestety stała się celem ataków ze strony mediów, które rozpowszechniały kłamliwe informacje na jej temat. Mimo trudności, koncertowała w Europie i ZSRR z sukcesem, a w 1974 roku brała udział w I edycji Polskich Targów Estradowych z zespołem Schemat. Również w tym samym roku wystąpiła dwukrotnie na XII KFPP w Opolu, prezentując zarówno stare przeboje, jak i nowy utwór „Dyskoteka rock”. Choć wystąpienia spotkały się z pozytywnym odbiorem, nie zostały objęte transmisją telewizyjną, a piosenkę krytykowano w prasie. Niezrażona, otrzymała odznakę za zasługi dla miasta Opola. Przemiana jej kariery na zagranicznych scenach nastąpiła w 1975 roku, kiedy skupiła się na występach poza Polską. W latach 1976-1977 przez kilka miesięcy przebywała w USA, a później kontynuowała karierę muzyczną w Niemczech.

W 1979 roku wystąpiła w popularnym zachodnioniemieckim programie Disco z piosenką „Ich mag dich so wie du bist” i wydała album Das geballte Temperament mit der unerhörten Stimme, który został nagrany w języku niemieckim. Choć pierwotnie wydany tylko na kasecie, w 30 lat później trafił do dystrybucji cyfrowej. W 1981 roku zadebiutowała z singlem „Let’s Have a Party” pod pseudonimem Cory Gun, a rok później nagrała dwa single z zespołem Blackbird, nadal po angielsku, odnosząc sukces na koncertach. Niestety, nowe nagrania nie zostały odpowiednio promowane z powodu trudności środowiskowych, jakie napotkała jej agentka. Stanek postanowiła wówczas przeprowadzić się z Kolonii do Wolfenbüttel, gdzie mieszkała rodzina, a także uzyskała niemieckie obywatelstwo i przystąpiła do kursu językowego. Zdecydowała się wstrzymać karierę artystyczną do końca lat 80., kiedy to ponownie występowała w USA oraz Niemczech.

Ostatnie lata

Po 15-letniej przerwie Karin Stanek wróciła do Polski w 1991 roku, występując w Operze Leśnej na koncercie poświęconym legendom polskiego rocka, co spotkało się z entuzjastycznym przyjęciem. W kolejnym roku wystąpiła ponownie w Sopocie, świętując swoje XXX-lecie, a na rynku zadebiutowała kompilacja jej przebojów Greatest Hits. W 1993 roku opublikowano biografię Malowana lala autorstwa Anny Kryszkiewicz, a w 1995 roku wzięła udział w programie Szansa na sukces razem z Heleną Majdaniec oraz Jackiem Lechem. Nawiązała też współpracę z zespołem Gang Olsena, z którym wystąpiła w Bytomiu w 1997 roku po długiej nieobecności. Nagrania „Tyle razy były już” oraz „Jedziemy autostopem” trafiły na składankę Jedziemy autostopem – Złota kolekcja w 2002 roku, a z okazji 750-lecia Bytomia Stanek otrzymała odznakę za zasługi dla miasta. Regularnie koncertowała w kraju, lecz ze względu na opiekę nad matką w Niemczech, nie wróciła na stałe do Polski.

Ostatni występ artystki miał miejsce w Szczecinie w 2005 roku, kiedy to ukazała się jej ostatnia piosenka „Sex” w stylu eurodance. W 2007 roku, z powodu pogarszającego się stanu zdrowia, odmawiała koncertów. Zmarła 15 lutego 2011 w Niemczech na ciężkie zapalenie płuc, które leczyła przez kilka tygodni w szpitalu, a jej ciało zostało pochowane w Wolfenbüttel. W 2011 roku w Opolu odsłonięto gwiazdę Karin Stanek w Alei Gwiazd, a następnie ukazała się kompilacja Autostopem z malowaną lalą, zawierająca jej największe przeboje i utwory wcześniej nigdy niepublikowane. W Bytomiu, na miejscu jej pamięci, na placu przed Centrum Kultury, w 2013 roku postawiono pomnik artystki, a w 2015 roku opublikowano zaktualizowaną wersję jej biografii.

Dyskografia

Albumy studyjne

W 1979 roku ukazał się pierwszy studyjny album artystki zatytułowany „Das geballte Temperament mit der unerhörten Stimme”, który zdobył uznanie wśród fanów i krytyków.

Kompilacje

Karin Stanek wydała szereg kompilacji, które obejmują jej najpopularniejsze utwory. Do najbardziej znaczących należą:

• 1966: „Malowana lala – Najpopularniejsze przeboje śpiewa Karin Stanek”,
• 1992: „Greatest Hits”,
• 1999: „Malowana lala”,
• 2002: „Jedziemy autostopem – Złota kolekcja”,
• 2003: „Platynowa kolekcja – Złote przeboje”,
• 2003: „Jimmy Joe – Polskie perły”,
• 2006: „Platynowa kolekcja – Moje złote przeboje”,
• 2009: „Dziewczyna z gitarą”,
• 2011: „Autostopem z malowaną lalą”.

Minialbumy

Artystka ma w swoim dorobku również szereg minialbumów. Warto wymienić tytuły z lat 60.:

• 1962: „Malowana piosenka”/„Teddy Bear”/„Jimmy Joe”/„Tutti Frutti” (we współpracy z Czerwono-Czarnymi),
• 1963: „Chłopiec z gitarą”/„Wio, kary”/„Piosenka o warkoczykach”/„Gaz, panie szofer” (we współpracy z Czerwono-Czarnymi),
• 1963: „Wala twist”/„Jedziemy autostopem”/„Piosenka z uśmiechem”/„Biała bluzka, czarne spodnie” (we współpracy z Czerwono-Czarnymi),
• 1964: „Zielone serce”/„Katarzyna”/„Motor i ja”/„Dla młodych ten twist” (we współpracy z Czerwono-Czarnymi).

Single

W swojej karierze, Karin Stanek nagrała również wiele znanych singli, w tym:

• 1979: „Ich mag dich so wie du bist”,
• 1979: „Hey Schnucki, komm’ tanz’ mal Boogie Woogie”,
• 1979: „Tango Gitano”,
• 1981: „Let’s Have a Party” (jako Cory Gun),
• 1982: „Don’t Play That Game with Me” (jako Blackbird),
• 1982: „Tell Me” (jako Blackbird),
• 1984: „You Better Run for Your Life (If You Can)” (jako Blackbird),
• 2005: „Sex”.

Nagrody i wyróżnienia

Karin Stanek, wybitna polska piosenkarka, uzyskała liczne wyróżnienia i nagrody w swojej karierze artystycznej. Poniżej znajdują się kluczowe osiągnięcia, które podkreślają jej talent i wkład w polską muzykę.

• 1963: Wyróżnienie na I Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu,
• 1964: Wyróżnienie na II Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu,
• 1965: III nagroda na IV Międzynarodowym Festiwalu Krajów Nadbałtyckich,
• 1978: III nagroda na Amerykańskim Festiwalu Autorów i Kompozytorów za piosenkę „Wierny wiatr”,
• 1979: IV nagroda na Amerykańskim Festiwalu Autorów i Kompozytorów za piosenkę „Proszę, nie płacz już”.

Te wyróżnienia stanowią tylko część jej bogatego dorobku artystycznego i świadczą o jej wyjątkowej pozycji w historii polskiej muzyki.

Źródła

W niniejszym opracowaniu można znaleźć kilka istotnych źródeł dotyczących Karin Stanek, które wnoszą cenny wkład w jej biografię oraz twórczość. Poniżej przedstawiam zestawienie najważniejszych publikacji i baz danych:

• Anna Kryszkiewicz: Karin Stanek. Autostopem z malowaną lalą. Warszawa: Edipresse Polska, 2015. ISBN 978-83-7945-068-8. (pol.) Warto zaznaczyć, że w książce nie podano numerów stron.
• Karin Stanek Discography at Discogs. Discogs. (ang.)
• KPPG – Katalog Polskich Płyt Gramofonowych. Katalog Polskich Płyt Gramofonowych. (pol.)
• Stanek, Karin – Osoby – Cyfrowa Biblioteka Polskiej Piosenki. www.bibliotekapiosenki.pl. (pol.)

---

Oceń: Karin Stanek

---