Kościół Świętego Krzyża w Bytomiu-Miechowicach

---

Historia

Kościół Świętego Krzyża, wzniesiony w latach 1856–1864, charakteryzuje się neogotyckim stylem architektonicznym i powstał według projektu Augusta Sollera. Ostateczne wykończenie wieży miało miejsce w 1894 roku. Fundatorką tego pięknego obiektu sakralnego była Maria Winckler, z domu Domesów, która była wdową po Franciszku Aresinie i żoną Franciszka Wincklera.

Pierwotnie planowano, aby kościół stanął na terenie parku zamkowego, w miejscu starszego kościółka, który został rozebrany w 1853 roku. Poeta ksiądz Norbert Bonczyk odniósł się do niego w swoim dziele poetyckim „Stary Kościół Miechowski”. Z uwagi na niestabilny i podmokły grunt, znany jako kurzawka, budowla została ostatecznie ulokowana na sąsiednim wzgórzu.

W krypcie kościoła znajdują się szczątki właścicieli Miechowic, w tym rodzin Domesów, Aresinów i Wincklerów. Na terenie przykościelnego cmentarza spoczywają ofiary zamordowane przez Armię Czerwoną w 1945 roku, a także mieszkańcy Miechowic, których losy stały się częścią tragicznej historii tej miejscowości.

W 1999 roku kościół został uhonorowany I nagrodą głównego konserwatora zabytków za swoją dbałość o zachowanie i utrzymanie w dobrym stanie. Działania te podkreślają znaczenie obiektu w kontekście kultury i historii regionu. Na uwagę zasługuje także fakt, że w rejonie kościoła trwała eksploatacja złoża węgla kamiennego przez Kopalnię Węgla Kamiennego Bobrek-Piekary. W 2016 roku wydobycie prowadzone na zawał osiągnęło głębokość 700 metrów, co wpłynęło na deformacje bryły budynku. W tym samym roku jeden z filarów był wychylony o 2,98% od pionu w stronę wschodnią, co wymusiło podjęcie działań wzmacniających budowlę.

W odpowiedzi na te zagrożenia, w celu zwiększenia stabilności, zastosowano różnorodne metody wzmocnienia, takie jak ściągi stalowe, rozporę i zewnętrzną płytę usztywniającą wokół kościoła. Takie działania zabezpieczają nie tylko jego architekturę, ale również historyczne i kulturowe dziedzictwo regionu.

Architektura

Kościół Świętego Krzyża w Bytomiu-Miechowicach jest imponującym przykładem architektury neogotyckiej, wzniesionym z cegły. Jego plan w kształcie krzyża ma wymiary około 27 x 49 m, a obiekt jest orientowany

Wnętrze kościoła zachwyca swoją przestronnością. Nawa główna osiąga wysokość 13 m, podczas gdy po obu stronach usytuowane są nawy boczne o wysokości 11 m. Oddzielone są one od nawy głównej ceglanymi filarami, co dodaje lekkości całej konstrukcji.

Sklepienia naw pokryte są żebrowymi, gwiaździstymi formami wykonanymi z cegły dziurawki, co nadaje temu miejscu unikalny charakter.

Ponadto, nad wejściem do świątyni wznosi się okazała wieża, która ma wysokość około 60 m (do krzyża) i jest zwieńczona dachem ośmiobocznym. Położona pod transeptem krypta stanowi ciekawe uzupełnienie architektoniczne obiektu.

W kościele odnajdziemy wiele cennych dzieł sztuki, wśród których wyróżnia się:

• rzeźba Madonny wykonana z białego marmuru przez Teodora Kalidego – jest to ostatnie dzieło tego znanego artysty,
• portal nad wejściem głównym, stworzony z piaskowca, z wyróżnionymi postaciami miechowity i górnika.

---

Oceń: Kościół Świętego Krzyża w Bytomiu-Miechowicach

---