Parafia św. Jana Nepomucena w Łagiewnikach

---

Początki

Łagiewniki, znane jako dzielnica Bytomia, mają długą historię sięgającą XIII wieku. W tym okresie region ten był ściśle związany z Bytomiem. Na południowy zachód od współczesnych Łagiewnik rozciągały się lasy i pastwiska, które sięgały aż do Hajduk, znanych obecnie jako Chorzów Batory. Potok Rawa, który w XIII wieku nazywano „Roździanką”, także miał swoje źródło w tej okolicy. Granicą północną Łagiewnik był potok Bytomka, którego wody wypływają z urokliwych pól maciejkowickich oraz wyschniętego źródła znanego jako „Jacek” położonego w rejonie Rozbarku. Historyk Jan Długosz w swoich zapisach odnosił się do Bytomki używając nazwy „Kaczawa”. Wody Bytomki ostatecznie wpływają do Odry, podczas gdy wody Rawy płyną w kierunku Wisły.

W roku 1200 na ziemi bytomskiej istniał zaledwie jeden kościół, często nazywany „Małgorzatką”. Był to niewielki, murowany kościół pod wezwaniem św. Małgorzaty, zbudowany na wzgórzu św. Małgorzaty przez Bolesława Kędzierzawego w 1170 roku. Jako grodowy kościół został ofiarowany benedyktynom w Oławie, położonej w pobliżu Wrocławia. Wzgórze to otoczone było fosą oraz murem obronnym – tzw. ostrokołem z mostem, wzniesiono je z drewna. Cała konstrukcja wzgórza miała formę spłaszczonego koła, w centrum którego posadowiono kościół. Tego rodzaju budowla pełniła funkcje obronne w przypadku najazdu.

Mieszkańcy Łagiewnik również pielgrzymowali na wzgórze, a wielu z nich określano mianem ludzi „z dalsza” lub mieszkańców „cienia Małgorzatki”. Przez wiele lat, aż do drugiej połowy XVII wieku, kościół św. Małgorzaty pełnił rolę kościoła parafialnego dla localnej społeczności.

Znaczenie grodziska na „Małgorzatce” z czasem malało z powodu intensywnego rozwoju pobliskiego podgrodzia, które szybko stało się marketem, w którym okoliczni chłopi gromadzili się początkowo w czwartki, a później w niedziele. Gdy w 1660 roku kościół św. Małgorzaty przekształcił się w kaplicę cmentarną, parafianie zaczęli gromadzić się w kościele Najświętszej Maryi Panny.

Od 1840 roku proboszczem w tym najważniejszym dla lokalnej społeczności miejscu był ks. Józef Szafranek. Zauważył on, że kościół w Bytomiu nie był w stanie pomieścić szybko rosnącej liczby wiernych. W niedziele i dni świąteczne panujący tłok stał się tak dokuczliwy, że niektórzy ludzie mdleli, a wielu musiało pozostawać na zewnątrz w słońcu, deszczu lub mrozie. Z jego inicjatywy dokonano podziału parafii bytomska, co doprowadziło do powstania nowych parafii, takich jak św. Barbary w Chorzowie oraz św. Jana Chrzciciela w Goduli. Z jego aktywności wynikała także inicjatywa zbierania ofiar na budowę nowego kościoła w Łagiewnikach.

Budowa kościoła

W roku 1874 miało miejsce otwarcie pierwszej szkoły w Łagiewnikach, która w 1879 roku zamieniła się w kaplicę, gdzie przez następne cztery lata, aż do 1883 roku, odbywały się msze święte raz w tygodniu.

Ks. Norbert Bonczyk, którego mianowano następcą ks. Szafranka w parafii bytomskiej, stał się aktywnym orędownikiem dla budowy kościoła w Łagiewnikach. Już od 1889 roku zainicjował on akcję zbiórki funduszy na ten cel. Jednak rząd pruski stawiał wymóg, aby parafia wykazała się odpowiednimi funduszami, zanim mogła rozpocząć budowę. W związku z powyższym, bytomski proboszcz zwrócił się o pomoc do właścicieli Łagiewnik, czyli Zjednoczonych Hut „Królewskiej” oraz „Laury”, jak również do pułkownika von Thiele-Winklera z Bytomia – Miechowic. Niestety, obie zarządy odmówiły udzielenia wsparcia, powołując się na swoje problemy finansowe.

W lutym 1891 roku Rada Gminy w Łagiewnikach nabyła tereny należące do gospodarzy: Jagły, Mosza, Zwierza i Królikowskiego, wydając na nie 27000 marek. Rozpoczęto dostarczanie kamieni, drewna, cegły i piasku. Proszę zauważyć, że ciągłe spory z władzami znacząco utrudniały rozpoczęcie prac budowlanych. W trakcie tych sporów, ks. Norbert Bonczyk zachorował i zmarł 18 lutego 1893 roku na skutek zawału serca. Wtedy to trud budowy kościoła przyjął ks. dziekan Teodor Myśliwiec, który skutecznie uzyskał zgodę na budowę zarówno od rządu pruskiego, jak i z Kurii Biskupiej.

Oficjalne rozpoczęcie budowy miało miejsce 1 października 1894 roku. W tym samym czasie, biskup wrocławski Georg Kopp, doradzał powołanie nowej parafii, wydzielając teren z dotychczasowej parafii Najświętszej Maryi Panny z Bytomia. Parafia została włączona do dekanatu bytomskiego. Prace przy budowie kościoła postępowały intensywnie, a w 1896 roku kościół pokryty był już dachem; prace trwały każdego dnia aż do późnych godzin wieczornych.

Kościół zaprojektował budowniczy Jakisch z Bytomia, a budową kierował ks. dziekan Myśliwiec. Już 20 grudnia 1896 roku kościół został poświęcony, a jako pierwszy proboszcz mianowano ks. Rudolfa Jauernicka (od 19 VIII 1897). W roku 1899 kościół otrzymał ołtarze boczne oraz stacje Drogi Krzyżowej. Dnia 12 maja 1902 roku biskup wrocławski Georg Kopp dokonał konsekracji świątyni. Obecny wystrój wnętrza kościoła jest dziełem inżyniera Adriana Szendzielorza.

W 1899 roku firma Schlag zbudowała w kościele 35-głosowe organy, będące instrumentem dwumanuałowym i pneumatycznym, zarówno w trakturze gry, jak i rejestrowej. Organy zaprojektowane zostały w romantycznej estetyce dźwiękowej, posiadają trzy głosy językowe. Zarówno w manuałach, jak i w pedale zastosowano stożkowy system wiatrownic. Instrument przeszedł renowację w latach 90. XX wieku.

Tymczasem na terenie parafii od 1984 roku funkcjonuje ochronka prowadzona przez elżbietanki cieszyńskie. W 2004 roku zainicjowano powstanie Parafialnego Ośrodka Kultury i Sportu im. bł. ks. Józefa Czempiela.

Duszpasterze

W historii parafii św. Jana Nepomucena w Łagiewnikach istotną rolę odgrywają duszpasterze, którzy przez lata prowadzili duszpasterską działalność i wspierali lokalną społeczność.

• ks. Rudolf Jauernick pełnił swoją posługę w latach 1897 – 1922,
• następnie ks. Paweł Pucher, który zasiadał w parafii od 1923 do 1946 roku,
• administratorem był ks. Augustyn Zając w latach 1946 – 1953,
• po nim posługę pełnił ks. Jerzy Józefowicz od 1953 do 1981 roku,
• kolejnym duszpasterzem był ks. Alfred Szkróbka, który pracował w latach 1981 – 2005,
• ks. Jacek Moroń kontynuował tę misję od 2005 do 2019 roku,
• obecnie parafią kieruje ks. Jarosław Oleś, który rozpoczął swoją posługę w 2019 roku.

---

Oceń: Parafia św. Jana Nepomucena w Łagiewnikach

---