Ulica Dworcowa w Bytomiu

Ulice i place

Ulica Dworcowa w Bytomiu, znana wcześniej jako Bahnhofstrasse, a w okresie PRL-u jako ulica 1 Maja, jest kluczową arterią handlową śródmieścia tego miasta. Ulica ta ma przebieg południkowy i łączy plac Tadeusza Kościuszki z placem Michała Wolskiego, co czyni ją istotnym punktem na mapie Bytomia.

Ulica Dworcowa ma długość 445 metrów i szerokość 15 metrów. Jej pełna długość jest przeznaczona wyłącznie dla pieszych, co sprzyja ożywieniu handlowemu oraz rekreacyjnemu. W 1992 roku ulica przeszła znaczną przebudowę, w ramach której wymieniono nawierzchnię na elegancką kostkę granitową oraz zainstalowano nowoczesne oświetlenie. Za projektem tej metamorfozy stoi Biuro Studiów i Projektów z Gliwic, które stworzyło plany pod kierunkiem architektów Barbary i Piotra Średniawy oraz inżyniera Henryka Dziuroka.

Początki ulicy sięgają Średniowiecza, kiedy to tworzyła ona szlak komunikacyjny przez przedmieścia Bytomia. Jednakże jej niezwykłe znaczenie zaczęło się kształtować w połowie XIX wieku, gdy miasto zostało włączone do sieci kolejowej, co wymusiło budowę dwóch dworców kolejowych przy końcach ulicy (zob. Bytom (stacja kolejowa)). Od tego momentu ulica zaczęła pełnić funkcję reprezentacyjną, co przyczyniło się do rozwoju przy niej bogato zdobionych kamienic, w których mieszczą się hotele, restauracje, kawiarnie oraz różnorodne sklepy.

Wzdłuż ulicy przetrwały do dziś wszystkie budynki, z wyjątkiem trzech kamienic umiejscowionych na jej południowym końcu. Co więcej, na północnym wylocie ulicy można podziwiać plenerową rzeźbę Świetlik, która dodaje wyjątkowego charakteru temu miejscu.

Architektura

Zabudowa pierzei zachodniej

W zachodniej części ulicy Dworcowej w Bytomiu znajduje się wiele interesujących obiektów architektonicznych. Wśród nich wyróżnia się kamienica z 1899 roku (nr 2), która zaprasza swoją estetyką. Kolejną ważną budowlą jest kamienica z końca XIX wieku, która przeszła przebudowę w okresie dwudziestolecia międzywojennego (nr 4). Nieopodal znajduje się także kamienica z lat 80. XIX wieku, która również została zmieniona w tym samym okresie (nr 6).

Na ulicy znajduje się kamienica z 1887 roku (nr 8), a także kamienica z 1908 roku, zaprojektowana przez Karla von Kozlowskiego (nr 10), będąca pod ochroną konserwatorską (nr rej.: A/1158/23). Po stronie zachodniej ulicy znajduje się także hotel z 1886 roku, który został przebudowany po 1920 roku і obecnie służy jako dom mieszkalny (nry 12–14, zabytek, nr rej.: A/1666/97 z 17 grudnia 1997).

Wśród innych obiektów wyróżnia się hotel Sanssouci, obecnie hotel Bristol z 1858 roku, który przeszedł przebudowę w 1910 roku (nr 16, zabytek, nr rej.: A/1653/97 z 15 grudnia 1997, nr rej.: A/718/2020 z 9 października 2020). Ważną konstrukcją jest również kamienica z końca XIX wieku, która została przebudowana w pierwszej ćwierci XX wieku (nr 18).

Na uwagę zasługuje także trójkondygnacyjna kamienica z oficyną z 1899 roku, która przeszła zmiany w pierwszej ćwierci XX wieku, zaprojektowana przez Alfonsa Powollika (nr 20). Czterokondygnacyjna secesyjna kamienica z 1905 roku, która również nosi nazwisko Wilhelma Hellera (nr 22), dodaje uroku tej części ulicy.

Na końcu tej pierzei warto wspomnieć o trójkondygnacyjnej kamienicy z trzema oficynami z 1894 roku, także zaprojektowanej przez Alfonsa Powollika (nr 24), kamienicy z 1871 roku, która została przebudowana w 1928 roku (nr 26), a także o kamienicy z 1873 roku (nr 28). Nie mniej ciekawa jest kamienica z lat 70. XIX wieku, która przeszła zmiany w 1886 roku oraz w dwudziestoleciu międzywojennym (nr 30).

Warto również zwrócić uwagę na kamienicę z 2. połowy XIX wieku, przebudowaną w dwudziestoleciu międzywojennym (nr 32) oraz kamienicę z 1893 roku (nr 34), a także kamienicę z końca XIX wieku (nr 36).

Zabudowa pierzei wschodniej

Przechodząc na wschodnią stronę ulicy, natrafiamy na trójkondygnacyjną kamienicę z 1896 roku (czasami datowaną na 1893, nadbudowaną w dwudziestoleciu międzywojennym), zaprojektowaną przez Paula Gaertego (nr 1). Obok znajdą się kamienica z końca XIX wieku (nr 3) oraz kamienica z końca XIX wieku, przebudowana w dwudziestoleciu międzywojennym (nr 5).

W tej części ulicy można również znaleźć kamienicę z około 1880 roku (nr 7), kamienicę z około 1890 roku (nr 9) oraz kamienicę z 1889 roku (nr 11). Z kolei kamienica z 1870 roku, która została przebudowana w 1911 roku (nr 13), wzbogaca tę architektoniczną mozaikę.

Interesującą budowlą jest kamienica z 1893 roku (nr 15), jak również kamienica z 1904 roku (nr 17, ul. Stanisława Moniuszki 11).

Warto podkreślić, że Budynek Hotelu Reichshof (dawniej Hotel Nowaka, Hotel Pionier) to narożna secesyjna kamienica czterokondygnacyjna z 1905 roku, zaprojektowana przez Franza Sotzika (nr 19, zabytek nr rej. A/1654/97 z 15 grudnia 1997, nr rej. A/717/2020 z 9 października 2020).

Na koniec tej pięknej pierzei warto wspomnieć o kamienicy z 2. połowy XIX wieku, która przeszła przebudowę w dwudziestoleciu międzywojennym (nr 21), kamienicy z 2. połowy XIX wieku, także z przebudową w tym okresie (nr 23), oraz kamienicy z 1891 roku (nr 25–27). Uzupełnieniem całości jest czterokondygnacyjna kamienica z trzema oficynami z 1901 roku, zaprojektowana przez Edmunda Trossina (nr 29), a także kamienica z lat 70. XIX wieku, która również przeszła zmiany w 1886 roku oraz w dwudziestoleciu międzywojennym (nr 31).

Przypisy

  1. a b c Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 24.07.2018 r.]
  2. Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 06.04.2023 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 08.04.2023 r.]
  3. a b Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 01.01.1999 r. do 30.10.2020 r.. wkz.katowice.pl. [dostęp 30.10.2020 r.]
  4. Marek Wojcik: Najpiękniejsza kamienica secesyjna w Bytomiu?. [w:] Bytomski.pl [on-line]. 06.08.2011 r. [dostęp 24.07.2018 r.]
  5. Dworcowa 1. [w:] Cyfrowa Biblioteka Bytomskiej Architektury [on-line]. Fundacja Brama Cukermana. [dostęp 24.07.2018 r.]
  6. Dworcowa 19 „Hotel Nowaka / Hotel Pionier”. [w:] Cyfrowa Biblioteka Bytomskiej Architektury [on-line]. Fundacja Brama Cukermana. [dostęp 24.07.2018 r.]
  7. Dworcowa 20. [w:] Cyfrowa Biblioteka Bytomskiej Architektury [on-line]. Fundacja Brama Cukermana. [dostęp 24.07.2018 r.]
  8. Dworcowa 22. [w:] Cyfrowa Biblioteka Bytomskiej Architektury [on-line]. Fundacja Brama Cukermana. [dostęp 24.07.2018 r.]
  9. Dworcowa 24. [w:] Cyfrowa Biblioteka Bytomskiej Architektury [on-line]. Fundacja Brama Cukermana. [dostęp 24.07.2018 r.]
  10. Dworcowa 29. [w:] Cyfrowa Biblioteka Bytomskiej Architektury [on-line]. Fundacja Brama Cukermana. [dostęp 24.07.2018 r.]
  11. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Wykaz obiektów zabytkowych. W: Wykaz zabytków nieruchomych wyznaczonych przez wojewódzkiego konserwatora zabytków do ujęcia w wojewódzkiej ewidencji zabytków znajdujących się na terenie miasta Bytomia. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Katowicach, 2012 r. s. 11.
  12. a b Plan Bytomia. Andrzej Milczyński (red.). Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1975 r. brak numerów stron w książce.

Oceń: Ulica Dworcowa w Bytomiu

★★★★★
Średnia ocena:4.65 Liczba ocen:10