Górniki (Bytom)

Dzielnice

Górniki, znane również pod swoją niemiecką nazwą Friedrichswille, to niewielka dzielnica w obrębie Bytomia. Została ona przyłączona do miasta w 1975 roku, a od 2012 roku formalnie funkcjonuje jako odrębna dzielnica.

Warto zauważyć, że Górniki to najmniejsza dzielnica w Bytomiu, jeżeli weźmiemy pod uwagę liczba jej mieszkańców. Ta charakterystyka demograficzna czyni ją unikalnym miejscem, które, mimo swojego rozmiaru, ma swoje miejsce w bogatej historii miejskiej.

Historia

Osada Górniki została założona w pierwszej połowie XVIII wieku, co sprawiło, że stała się niewielką miejscowością górniczą, związaną z pobliskimi kopalniami kruszców. Położona na pograniczu Ptakowic, Wieszowy i Stolarzowic, rozwijała się przez lata.

W okresie 1781–1782 część Górników na terenie Ptakowic została przekształcona w kolonię Ptakowitzer-Gorniken, podczas gdy pozostała część osady zyskała status autonomicznej kolonii. Aż do 1881 roku obie kolonie połączono, tworząc nową miejscowość pod nazwą Friedrichswille.

Górniki zyskały znaczenie dzięki intensywnej działalności górniczej, w szczególności w pozyskiwaniu galmanu. W 1830 roku, w alfabetycznym spisie miejscowości wydanym przez Johanna Knie, wieś była zapisana pod polską nazwą Gurniki oraz niemiecką Friedrichswille. Wraz z rozwojem przemysłu górniczego wzrastała liczba mieszkańców, dochodząc z 186 osób w 1816 roku do 900 w 1885 roku.

W XIX wieku w okolicach Górników założono szereg kopalń, w tym: „Peter Paul” (Piotr i Paweł), „Rochus”, „Vorsehung” (Przewidywanie), czy „Leopold”. Dwie ostatnie noszą nazwy, które prawdopodobnie mogą być powiązane z osobą cara Aleksandra I, który przemieszczał się przez te tereny w 1820 roku.

W 1873 roku powołano do życia szkołę podstawową, a w 1923 roku utworzono jedną z pionierskich szkół mniejszościowych w powiecie bytomsko-tarnogórskim. Po podziale Górnego Śląska, Górniki, wspólnie ze Stolarzowicami, pozostały w Niemczech, mimo że w plebiscycie 58 osób opowiedziało się za Niemcami, a 487 za Polską.

Po 1945 roku przywrócono historyczną nazwę Górniki. W latach 1945–1951 miejscowość była częścią powiatu bytomski, a następnie do 1975 roku należała do powiatu tarnogórskiego. Gmina Górniki została przekształcona w gromadę do 1945 roku, by później zmieniać się w zbiorowe gminy, w tym w Stolarzowice.

W 1975 roku, w wyniku reformy administracyjnej, Górniki zostały włączone w granice miasta Bytomia. W 2012 roku, na wniosek mieszkańców, utworzono nową dzielnicę Górniki, co świadczy o ich znaczeniu w regionie.

Przypisy

  1. Uchwała nr XXX/449/12 Rady Miejskiej w Bytomiu z dnia 30.05.2012 r. w sprawie utworzenia dzielnicy Górniki. [dostęp 06.06.2018 r.]
  2. Michał Brzezinka, Wojciech Brol: Prognoza oddziaływania na środowisko projektu strategii rozwoju miasta Bytom 2020+. Bytom: 07.2014 r., s. 50.
  3. Dz.U. z 1957 r. nr 57, poz. 279
  4. Uchwała Nr XX/99/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 06.12.1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie katowickim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 20.12.1972 r., Nr. 12, Poz. 103)
  5. Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27.11.1945 r. o podziale powiatu bytomskiego w województwie śląsko-dąbrowskim na gminy wiejskie i gromady (Katowice: Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki z dnia 22.12.1945 r., Nr. 34, Poz. 457)
  6. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12.11.1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
  7. Dz.U. z 1975 r. nr 15, poz. 87 (jako część sołectwa Stolarzowice w gminie Stolarzowice)
  8. Uchwała Nr 23/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 05.10.1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu tarnogórskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 15.11.1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 05.10.1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 01.12.1954 r., Nr. 10, Poz. 54)
  9. Knie 1830 ↓, s. 165.

Oceń: Górniki (Bytom)

★★★★★
Średnia ocena:4.73 Liczba ocen:7